Makine Çevirilerinde Sorun Oluşturaan Eş Yazımlı Sözcükleri Bulunduran İfadeler için Kural Matrisli Makine Çevirisi (KMMÇ) Modeli-Reference-Cited by-同舟云学术

Makine Çevirilerinde Sorun Oluşturaan Eş Yazımlı Sözcükleri Bulunduran İfadeler için Kural Matrisli Makine Çevirisi (KMMÇ) Modeli

Published:2022-12-15 Issue:2 Volume:15 Page:110-124
ISSN:1305-8991
Container-title:Türkiye Bilişim Vakfı Bilgisayar Bilimleri ve Mühendisliği Dergisi
language:tr
Short-container-title:TBV-BBMD

Author:

ÇAPOĞLU Nevzat

Abstract

Doğal diller tam olarak matematiksel formüllerle ifade edilemediği ve sosyal kabullere dayanan sözcük veya ifadeler barındırdıkları için makine çevirilerinde bazı anlam belirsizliği durumlarıyla karşılaşılabilmektedir. Bu belirsizlik durumuna en uygun örnek eş yazımlı sözcük(ler) bulunduran ifadelerdir. Çalışmada bu ifadelerin kural tabanlı bir çeviri modeli ile doğru şekilde İngilizceden Türkçeye çevrilebilmesinin mümkün olup olmadığı sorusu ele alınmıştır. Bu maksatla, Kural Matrisli Makine Çevirisi (KMMÇ) olarak adlandırılan bir model geliştirilmiştir. Önerilen modelin başarı ölçümleri için Google, Bing Yandex ve KMMÇ çıktıları çevirmen değerlendirmesi yoluyla karşılaştırılmış; değerlendirmelerde KMMÇ'nin, eş yazımlı bulunduran ifadelerde dikkate değer başarı elde ettiği görülmüştür.

Publisher

Turkiye Bilisim Vakfi

Reference17 articles.

1. Chiang, D. Hierarchical Phrase-Based Translation, Computational Linguistics, 2007, 33(2), s. 201-228.

2. Oflazer, K. Türkçe ve Doğal Dil İşleme, Türkiye Bilişim Vakfı Bilgisayar Bilimleri ve Mühendisliği Dergisi, 2016, Cilt 5, Sayı 2, 24.06.2016 https://dergipark.org.tr/tr/pub/tbbmd/issue/22245/238795.

3. Samedova, E. Eş Adlılık, Eş Adlılığa Benzer Dil Olayları ve Türkiye Türkçesindeki Basit Fiillerin Eş Adlılığı, Hazar Üniversitesi, 2008, http://dspace.khazar.org/handle/20.500.12323/798 [Erişim: 20.05.2021].

4. Vardar, B. Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual, 2002.

5. Sakar, E. Türkçede Eş Biçimlilik Meselesi, Dil ve Edebiyat Araştırmaları (DEA), 2021, Bahar, 2021; (23) 405-426 ISSN: 1308-5069 - E-ISSN: 2149-0651.