Covid19 Tanısı: X-Işını ve Kan Ölçüm Verileri Arasında Karşılaştırmalı Yaklaşım
-
Published:2022-12-15
Issue:2
Volume:15
Page:95-103
-
ISSN:1305-8991
-
Container-title:Türkiye Bilişim Vakfı Bilgisayar Bilimleri ve Mühendisliği Dergisi
-
language:tr
-
Short-container-title:TBV-BBMD
Author:
ÖZTAŞ Ali Emre1, BONCUKÇU Dorukhan1, ÖZTEKE Ege1, DEMİR Mahir1, MİRİCİ Arzu2, MUTLU Pınar2
Affiliation:
1. İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ, ELEKTRİK-ELEKTRONİK FAKÜLTESİ, ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ, TIP FAKÜLTESİ, DAHİLİ TIP BİLİMLERİ BÖLÜMÜ, GÖĞÜS HASTALIKLARI ANABİLİM DALI
Abstract
Covid-19 virüsü dünya üzerinde büyük bir etki bırakmıştır ve yayılmaya devam etmektedir. Daha fazla yayılmasını engellemek için koronavirüs hastalarına erken tanı koymak oldukça önemlidir. Her ne kadar akciğer X-Işını görüntüsü tanısı ile çözüm en hızlı ve en kolay yöntem olsa da ortalama bir radyoloğun X-Işını verilerini kullanarak tanı koymadaki doğruluğu tamamen mesleki deneyimine dayanmaktadır. Yani, daha deneyimsiz radyologların hata yapma olasılığı daha fazladır. Bu nedenle tutarlı sonuçlar verebilen bir yapay zekâ modeli üretilmesi istenmektedir. Çalışmamızda göğüs X-Işını görüntüleri ve sıradan kan ölçüm verileri kullanılarak sınıflandırma yapılmış ve sonuçları karşılaştırılmıştır. X-Işını verileri hem açık kaynak çalışmalardan hem de yerel bir hastaneden anonim olarak toplanmıştır ve yaklaşık 7200 görüntüye sahiptir. Kan ölçümü sonuçları da yine aynı yerel hastaneden toplanmıştır. Göğüs X-Işını verilerinin tanısı için yaygın olarak kullanılan evrişimsel sinir ağı algoritmalarından ResNet, SqueezeNet, DenseNet ve VGG kullanılmıştır. Sonuçlar, SqueezeNet modelinin daha yüksek AUC değeri vermesiyle birlikte, diğer algoritmaların da %85 üstünde bulma ve tutturma değeri sağladığını göstermektedir. Covid-19’un kan ölçümlerinden tanısı için ise çok katmanlı yapay sinir ağı ve destek vektör makinası kullanılmıştır. Kan ölçüm verileri kullanarak sınıflandırma kısıtlı bir veri kümesi üzerinde yapılmış olsa da yapay sinir ağı ve destek vektör makinası için doğruluk oranları sırasıyla %76 ve %82 olarak bulunmuştur. Genelleme yapılırsa X-Işını yoluyla tanının kan ölçümü yoluyla yapılan tanıdan daha uygulanabilir olduğu ve Covid tanısında yapay zekânın insanlardan daha doğru sonuç çıkardığı sonucuna ulaşılmıştır.
Publisher
Turkiye Bilisim Vakfi
Reference27 articles.
1. Abbas, A., Abdelsamea, M. M., & Gaber, M. M. (2020). Classification of COVID-19 in chest X-ray images using DeTraC deep convolutional neural network. Applied Intelligence, 1-11. 2. A. Cozzi, S. Schiaffino, F. Arpaia, G. Della Pepa, S. Tritella, P. Bertolotti, et al. Chest x-ray in the COVID-19 pandemic: radiologists' real-world reader performance Eur J Radiol, 132 (2020), Article 109272, 10.1016/j.ejrad.2020.109272. 3. Alazab, M., Awajan, A., Mesleh, A., Abraham, A., Jatana, V., &Alhyari, S. (2020). COVID-19 prediction and detection using deep learning. International Journal of Computer Information Systems and Industrial Management Applications, 12, 168-181. 4. Scikit-learn: Machine Learning in Python, Pedregosaet al., JMLR 12, pp. 2825-2830, 2011. 5. Asai, T. (2020). COVID-19: accurate interpretation of diagnostic tests—a statistical point of view.
|
|