14. Yüzyılın Son Çeyreğinde Moğolistan’daki Siyasi Durum ve Bu Durumun Timurlu-Ming İlişkilerine Etkisi

Author:

İZBASAR Nureddin1ORCID

Affiliation:

1. YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ

Abstract

1368 yılında Yuan Hanedanlığı’nın son imparatoru Togan Timur’un Hanbalık’tan kuzeye çekilmesi Moğolistan’da yeni bir dönemin başlangıcı oldu. Kubilay ile Arık Buka arasındaki mücadeleden bir asır geçmesine rağmen Togan Timur’un Moğolistan’a dönmesi, Arık Buka ailesini hoşnut etmedi. Onlar Arık Buka’nın intikamını almaya ve Altan Uruk’un siyasi nüfuzunu kazanmaya niyetlendiler. Bunun için Ming Hanedanlığı’nın yürüttüğü askerî seferleri izleyerek Togan Timur ve oğullarının iyice güçten düşmesini beklediler. Nihayetinde Togan Timur’un oğlu Togus Timur, 1388 yılında Moğolistan’ın doğusundaki Buyr Gölü kıyısında Ming ordusu tarafından ağır bir bozguna uğratıldı. Arık Buka’nın torunu Yesudar beklediği anın geldiğini düşünerek harekete geçti. Küçük bir müfrezeyle Karakurum’a doğru kaçan Togus Timur’a saldırarak onu öldürdü. Buyr Gölü Savaşı sonrası Ming ordusunun esir aldığı on binlerce insanın içinde Semerkantlı tüccarlar da vardı ve Ming’in başkenti Nanjing’e götürüldü. Yapılan tahkikler sonucunda onların Semerkantlı tüccarlar olduğu anlaşılınca ülkelerine sağ salim dönmeleri sağlandı. Böylelikle dolaylı da olsa iki ülke arasında temas kurulmuş oldu. Öte yandan Ming Hanedanlığı’nın müdahalesiyle karışan Moğolistan, taht mücadeleleri ve kanlı suikastlarla boğuşmaya başladı. Togan Timur soyundan gelen Olcay Timur canını kurtarmak için Semerkant’a kaçmak zorunda kaldı. Bu da Emir Timur’un Çin hakkındaki düşüncelerinin şekillenmesinde büyük bir rol oynadı. Emir Timur, Moğol tüccarları casusluk için Ming’e gönderdiği gibi Çin’i fethetmek için yola çıktığında yanına Olcay Timur’u da almıştı. Dolayısıyla Timurlu-Ming ilişkilerinde Moğollar ve Moğolistan faktörü gerek doğrudan gerekse dolaylı yoldan etkisini sürdürdü. Bu çalışmada dönemin Çince ana kaynakları, Timurlu dönemi ana kaynakları ve 17. yüzyıl sonrası kaleme alınmış (birinci elden) Moğolca kaynaklardan istifade edilerek Çin’de Yuan Hanedanlığı’nın yıkılış süreci takip edilerek 15. yüzyılın başına kadar devam eden Ming-Moğol ilişkilerinin Ming-Timurlu ilişkilerini nasıl etkilediği ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Publisher

Istanbul Medeniyet University

Reference87 articles.

1. Alan, Hayrunnisa. Bozkırdan Cennet Bahçesine Timurlular. İstanbul: Ötüken Neriyatı, 2007.

2. Bao, Dalizhabu. “Bei Yuan Shi Yanjiu Santi 北元史研究三题”. Heilongjiang Minzu Congkan, C. 25, S. 2 (1991): 67–73.

3. Börçigin, Ulan. Erdeni-yin Topçi 蒙古源流. Neimengu Dxue Chubanshe. Shenyang: Liaoning Minzu Chubenshe, 2000.

4. Bo薄, Yinhu音湖. “Bei Yuan Yu Mingdai Menggu 北元与明代蒙古”. Journal of Inner Mongolia University (Philosophy and social sciences), S.1 (1994): 9–12.

5. ———. “Guanyu Bei Yuan Hanxi 关于北元汗系”. Nei Menggu Daxue Xuebao, S. 3 (1987): 41–51.

同舟云学术

1.学者识别学者识别

2.学术分析学术分析

3.人才评估人才评估

"同舟云学术"是以全球学者为主线,采集、加工和组织学术论文而形成的新型学术文献查询和分析系统,可以对全球学者进行文献检索和人才价值评估。用户可以通过关注某些学科领域的顶尖人物而持续追踪该领域的学科进展和研究前沿。经过近期的数据扩容,当前同舟云学术共收录了国内外主流学术期刊6万余种,收集的期刊论文及会议论文总量共计约1.5亿篇,并以每天添加12000余篇中外论文的速度递增。我们也可以为用户提供个性化、定制化的学者数据。欢迎来电咨询!咨询电话:010-8811{复制后删除}0370

www.globalauthorid.com

TOP

Copyright © 2019-2024 北京同舟云网络信息技术有限公司
京公网安备11010802033243号  京ICP备18003416号-3