Türkiye Ekonomisinde Finansal Liberalizasyon Sonrası Yapısal Dönüşümlerin Makroekonomik Yansıması

Abstract

Türkiye’de finansal liberalizasyonun başladığı 1980 yılı sonrasında küresel gelişmelere de bağlı olarak, ekonomide önemli düzeyde yapısal dönüşümler yaşanmış ve bu dönüşümlerin farklı boyutlarda makroekonomik yansımaları olmuştur. Türkiye Ekonomisinde yaşanan gelişmeler ışığında yapısal reformların Türkiye’nin makroekonomik performansı üzerindeki etkileri ölçülmeye çalışılmıştır. Çalışmanın amacı yapısal dönüşümün kişi refahı üzerindeki etkisini araştırmak üzere ARDL (Autoregressive Distributed Lag) sınır (Bound) testi etmektir. Bu çalışmada Türkiye’nin 1990-2020 yıllarına ait yıllık veriler kullanılarak Kişi Başına Gayrisafi Yurtiçi Hasıla Büyümesi (gdppc)’ni etkileyecek makro iktisadi değişkenler Cari Hesap Dengesi(Cari), İnsani Gelişmişlik Endeksi (hdi) Siyasi Haklar Endeksi (pr) Gayrisafi Sabit Sermaye Oluşumu (Gdi) değişkenleri bağımsız değişkenler arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişkisi analiz edilmiştir. Genel bulgular uzun dönemde tüm değişkenlerin katsayıları %1 anlamlılık düzeyinde anlamlı ve sadece siyasi haklar endeksi değişkeninin negatif olduğuna, değişkenler arasında Kişi Başına Gayrisafi Yurtiçi Hasıla Büyümesi (gdppc) üzerinde belirleyici etkisi en fazla olan değişkenin cari işlemler dengesi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kısa dönemde ise hata düzeltme katsayısına göre kısa dönemde meydana gelen şokun etkisinin yaklaşık 7-8 ayda yeniden dengeye geleceği ve modelde yer alan katsayı tahminlerinin büyük oranda anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca istihdam yaratan, teknoloji ağırlıklı, istikrarlı, çevreye duyarlı ekonomiler için ülkedeki yapısal sorunların doğru bir şekilde tespit edilip, gerekli yapısal reformların hayata geçirilmesi için dengeli, güçlü ve sürdürülebilir büyüme sağlamada yapısal reformların gerekliliğine değinilmiştir.