Duygusal Faktörlere Dayalı Tüketici Odaklı Ürün Tasarımı: Bir Kansei Mühendisliği Uygulaması Olarak Engelli Rampası

Abstract

Kansei Mühendisliği tüketicilerin duygu, his ve tutkularını keşfetmeye olanak sağlayan ve rekabetçi pazarda tüketicilere yönelik ürünleri tasarlamaya yardımcı bir yöntemdir. İnsan duygularının tasarıma dönüştürülmesiyle tüketici ürün tasarımına katkı sağlar duruma gelmiştir. Kansei Mühendisliği uygulamasında araştırmacının üzerinde durması gereken bazı temel hususlar vardır. Ürün özellikleri ile kullanıcıların duygu, hisler ve anlamlandırmaları arasındaki ilişkinin keşfedilmesi, bir ürünü almayı tercih etme, benimseme ve tatminini etkileyen ve belirleyen duygusal faktörlerin bulunması gibi unsurlar Kansei Mühendisliği uygulamasının temel amaç ve sorularıdır. Kansei Mühendisliği ürün tasarımının duygulara, algılara göre yeniden düzenlenmesi ve optimize edilmesi ile ilgili sadeleştirilebilir çok seviyeli bir ölçüm model ve sürecin geliştirilmesine olanak sağlar. Bu çalışmanın temel amacı, ürün tasarımı sürecinde kullanıcıların bir ürünle ilgili duygu ve düşüncelerinin ürün özelliklerine nasıl dönüştürüleceğini incelemektir. Örnek uygulama olarak tekerlekli sandalye kullanıcıları için taşınabilir rampa kullanılmıştır. Kansei kelimeleri belirlenirken tasarım ve yaratıcılık derslerini alan 60 üniversite öğrencisine taşınabilir rampa ile ilgili kullanım videoları izlettirildi ve görseller gösterildi. Ürünü bilmek ve görmek kriterlerini sağlayan bu 60 kişi 250 kelime içerisinden 12 kelime belirlemiştir. Sonraki aşamada tekerlekli sandalye kullanıcısı olan katılımcılara ürünü tanıtıcı video ve görseller gösterilmiş devamında daha önce belirlenmiş olan Kansei kelimeleri içinden en ilişkili olanları seçmeleri istenmiştir. Sonraki adımda örnek ürün olarak seçilen taşınabilir rampa ile ilgili araştırmada belirlenmiş özellikler arasından uzman tasarımcılardan en önemli özellikleri seçmeleri istenmiştir. Son olarak uzman tasarımcılar Kansei kelimesini temsil ettiğini düşündükleri ürün özelliklerini değerlendirmiş ve Kansei kelimeleriyle ürün özelliklerini ilişkilendirmişlerdir. Bu aşama sonrasında rampa ürününde taşınabilirlik, kompakt olması, rampa tipi (parça adedi vb.), taşınabilirlik türü ve kullanım koşulu özellikleri duyguları ve ürün imajını en uygun şekilde etkileyecek özellikler olarak belirlenmiştir.