Türkçe ve Türk Kültürü Ders Kitaplarındaki Konuşma Etkinliklerinin İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı yurt dışında yaşayan Türk çocukları için hazırlanan Türkçe ve Türk Kültürü ders kitaplarındaki konuşma etkinliklerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Yurt dışında yaşayan Türk çocuklarının sorun yaşadığı bir beceri olması sebebiyle konuşma becerisi tercih edilmiştir. Kitaplardaki konuşma etkinliklerinin incelenmesi, eksik yönlerin tespit edilmesi ve konuşmayla ilgili genel bir çerçeve çizilmesi açısından önemlidir. Bu amaca göre hazırlanan çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden iç içe geçmiş tek durum deseni kullanılmıştır. Araştırmanın inceleme nesnesini Millî Eğitim Bakanlığı tarafından 2019 yılında yayımlanan Türkçe ve Türk Kültürü ders kitapları (1-8. seviye) oluşturmaktadır. Bu kitaplarda yer alan konuşma etkinlikleri tema, tür, kazanım, diğer becerilerle ilişki, etkileşim şekli, bulunduğu yer, görsel-metinsel destek, yöntem-teknik, konu olmak üzere dokuz farklı kategori altında incelenmiş, elde edilen verilerin analizinde içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda sekiz kitapta toplam 278 konuşma etkinliği tespit edilmiştir. Etkinlik sayısı, etkinlik türü, ele alınan konular açısından kitapların kısmen yeterli olduğu söylenebilir. Yöntem ve teknik sayısı bakımından ise kitapların zayıf olduğu söylenebilir. Kitapta etkinlikler genellikle metin sonrasında veya öncesinde bulunmakta, görselle veya metinle desteklenmektedir. Etkinliklerin programda yer alan kazanımlara uyumluğu incelendiğinde kazanımların çoğuna yer verildiği ama kazanımlar arasında dengeli bir dağılım olmadığı tespit edilmiştir.