Duygu Odaklı Terapinin Türk Kültürüne Uygulanabilirliğinin Kültürel Bir Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi

Abstract

Duygu Odaklı Terapi duyguların psikolojik danışma sürecindeki önemine vurgu yapan post-modern bir yaklaşımdır. Özellikle klasik psikolojik danışma yaklaşımlarının sahip olduğu düşünceleri ve davranışları düzenleyerek duyguları kontrol altına almayı hedefleyen bakış açısından ziyade duyguları değişim ve dönüşüm için merkeze alan bir bakış açısı bulunmaktadır. 1980’li yıllarda Amerika Birleşik Devletleri’nde çalışmalarını sürdüren Leslie Greenberg ve Susan Johnson tarafından geliştirilen Duygu Odaklı Terapi ilk zamanlarda çift terapilerinde kullanılırken ilerleyen zamanlarda aile terapilerinde ve bireysel terapilerde de kullanılmaya başlanmıştır. Ancak günümüzde Batılı psikolojik danışma yaklaşımlarının gelişmiş oldukları kültüre ait izler taşıdığına ve bu durumun o kültüre mensup insanlara ayrıcalık sağladığına yönelik tartışmalar hız kazanmıştır. Bu tartışmaların sonucunda da psikolojik danışma yaklaşımlarının farklı kültürler üzerinde ne kadar etkili olacağına ilişkin çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Bu doğrultuda Duygu Odaklı Terapinin Türk kültüründe uygulanabilirliğinin Türk kültür penceresinden değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Duygu Odaklı Terapinin temel felsefesi, insan doğasına bakış açısı ve kullanılan temel kavramları ele alınmıştır. Değerlendirmeler sonucu Duygu Odaklı Terapinin temel felsefesinin ve insan doğasına bakış açısının Türk kültüne uygunluğuna yönelik çeşitli eleştirilerde bulunulmuştur. Ayrıca duygu şemaları, duygusal farkındalık, duyguların sınıflandırılması, duygu koçluğu, vaka formülasyonu, empatik tepkiler, metafor kullanımı ve bitirilmemiş işler kavramlarının Türk toplumu gibi çok kültürlü bir popülasyonda danışanların kültürel özelliklerine dikkat edilerek kullanımının uygun olabileceği ifade edilmiştir.