İTALYAN RESMİNDEN BİR KİRKE PORTRESİ: BÜYÜCÜ, CADI VE MELANKOLİK

Abstract

Erken modern dönem Avrupa’sında başlayan cadı avı süreci, cadılık atfedilen kadınların etkinliklerini görselleştiren bir ikonografi yarattığı gibi bir yandan da Antik çağın büyü ile ilişkilendirilen kadın karakterlerini cadının arketipleri olarak gündeme getirmiştir. Pagan dünyanın söz konusu karakterleri arasında özellikle Kirke, hayvana dönüştürme büyüsünü gerçekleştirmesi bağlamında cadı çılgınlığının yaşandığı bu sürece paralel biçimde İtalyan literatüründe sıklıkla ele alınan bir kadın figürü olarak dikkati çekmektedir. 16. yüzyıl İtalyan resmindeki Kirke temalı yapıtlar üzerine odaklanan bu çalışma, resimlerdeki Kirke imgesi, görsel motifler ve anlatı örgüsü ile dönemin literatürü arasındaki etkileşimin izini sürmeyi amaçlamaktadır. Öte yandan başta Malleus Maleficarum olmak üzere cadılık üzerine kaleme alınan metinlerde ve sembol kitaplarında “cadının selefleri” kabul edilen Antikçağın büyücü kadınlarına yapılan göndermeler, Rönesans hümanizmasının büyü odaklı ezoterik söylemleri araştırmanın referans aldığı diğer kaynaklardır. Barok dönemin ruhunu yansıtması ve Kirke imgesi açısından ünik bir örnek sunmasından hareketle, Castiglione’nin Kirke serisi de melankoli ve memento mori temalarıyla yakın teması nedeniyle çalışmanın kapsamına alınmıştır.