Abstract
Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin ölçülmesi için birçok endeks üretilmektedir. Türkiye’de de illerin gelişmişlik düzeyleri Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi (SEGE) ile ölçülmüştür. Bu çalışmanın amacı, 2017 yılında üretilen SEGE değerleri ile sosyal, ekonomik, kültürel verilerin ilişkisini sıralı en küçük kareler (OLS) yönteminden yararlanarak araştırmaktır. SEGE ilişkisinin konumsal açıdan bağlantıları sunularak literatüre katkı sağlamaktadır. Sosyal, ekonomik, kültürel başlıklara ait: SEGE değeri, konut fiyat endeksi (KFE), konut satış sayısı, okuma yazma bilen ve bilmeyen, doğum, ölüm, boşanma, intihar, yoksulluk riski, kütüphane, müze, tiyatro ve sinema ziyaretçi sayıları şeklinde toplam 14 kriter ele alınmıştır. Verilerin orijinal halleri matris formatında düzenlenerek nüfusa ve alana dayalı işlemler gerçekleştirilmiştir. Analize hazır hale getirilen verilere Sıralı En Küçük Kareler Yöntemi uygulanmıştır. OLS analizde SEGE değeri bağımlı değişken olarak alınmış ve VIF değeri >7.5 olan okuma bilen ile boşanma yoğunluğu çıkartılarak geriye kalan kriterler analize dâhil edilmiştir. Analiz sonucunda R2 (0.9176) ve düzeltilmiş R2 (0.9045) değerleri, yüksek anlamlılık derecesinde modeli açıkladığı tespit edilmiştir. Coğrafi Bilgi Sistemleri aracılığıyla analizin standart sapması, tahmin ve kalıntı değerlerinin haritaları elde edilerek görselleştirilmiştir. Gerçek değer ve tahmin değer arasındaki fark olarak tanımlanan kalıntı değerleri; mutlak anlamda sırasıyla Ankara (1.1215), Yalova (-0.7568), Yozgat (-0.6570), Karabük (0.5025) ve Çanakkale (-0.4829) illerinde yüksek çıkmıştır. 14 İlde ise çok az (-0.07-0.04) kalıntı değerleri gözlenmiştir.
Publisher
Turkiye Cografi Bilgi Sistemleri Dergisi
Reference57 articles.
1. Ahadinezhad, B., Khosravizadeh, O., Rafiei, S., Habibi, N., Mohtashamzadeh, B., & Maleki, A. (2023). Investigating the relationship of socio-economic index and resource availability index with the inequality of DALY in the provinces of Iran. Journal of Health Research in Community. Summer, 9(2), 115-121.
2. Aslan, A. S. (2023). Türkiye’de yabancıların mülk edinimi: Yalova konut sektörü örneği. Kent Akademisi, 16 (Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılı Özel Sayısı), 16, 616-633. https://doi.org/10.35674/kent.1353006
3. Bhatti, U. A., Tang, H., Khan, A., Ghadi, Y. Y., Bhatti, M. A., & Khan, K. A. (2024). Investigating the nexus between energy, socio-economic factors and environmental pollution: A geo-spatial multi regression approach. Gondwana Research, 130, 308-325. https://doi.org/10.1016/j.gr.2024.02.007
4. Büyükkaracığan, N., Altınışık, İ., & Uzun, H. (2017). Türkiye’de gayrimenkul değerleme çalışmalarında karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (14), 77-91.
5. Çamur, K. C., & Kaya, A. B. (2022). Reading the modernity and postmodernity conditions and hierarchies of Turkish Cities with PCA and cluster analysis: Using SEDIs and developing a new set of Indicators. ACE: Architecture, City and Environment, 16(48). http://dx.doi.org/10.5821/ace.16.48.10621