Ceza Muhakemesi Hukuku Tarihi Perspektifinden Engizisyon Yargılamaları

Abstract

Ceza muhakemesi, temel insan haklarına en ağır müdahalelerin yapıldığı bir süreçtir. Bir kişinin suçlu olup olmadığının tespiti için itham altında olanın belirli yükümlülüklere katlanması gereklidir. Bu süreçte, hukuk dışına çıkılmaması, devlet gücünün orantısız şekilde kullanılması ve henüz suçu sabit olamayan bireyin ağır mağduriyetler yaşanmaması için tarihi tecrübelerin iyi incelenmesi gerekmektedir. Orta Çağ’da engizisyon yargılamaları, ceza muhakemesinin kötüye kullanılmasının ne denli ağır sonuçlara yol açabileceğini göstermektedir. Çalışmada ceza muhakemesi hukuku tarihi bakımından acı bir tecrübe olan engizisyon mahkemeleri ve engizisyon mahkemelerindeki yargılama usulü ile uygulanan işkence yöntemlerine değinilmiştir. Bugün ceza muhakemesi hukukunda yer alan birçok ilke ve kuralın kaynağını engizisyon yargılamalarındaki acı tecrübeler oluşturmaktadır. Ceza muhakemesinin araçsallaştırılması ve bunun sonucu olarak ortaya çıkan cadı yargılamaları da unutulmaması gereken uygulamalardır. Ölmüş kişilerin yargılanması ve malvarlığı müsaderesi cezaları, engizisyon mahkemelerinin bugün hala akılda tutulması gerektiğini ortaya koymaktadır. Çalışmada engizisyon kavramı, engizisyon mahkemelerinin ortaya çıkışı, uygulanan işkence şekilleri, hükmolunan cezalar, cadı yargılamaları ve engizisyon yargılamalarının son bulması konusu üzerinde durulacaktır.