Gayrisafi yurtiçi hâsıla içerisinde ücret gelirlerinin hacmini belirleyen faktörler

Abstract

Emek gelirlerinin mevcut düzeyi, istihdam düzeyi, emek verimliliği ve asgari ücret gibi birçok değişken hakkında ipuçları verdiğinden, bir ülkenin makroekonomik durumunu değerlendirmede önemli bir göstergedir. Emek faktörü yönünden zengin bir ülke olarak bilinmesine rağmen Türkiye’de hayat standartlarının gelişmiş ekonomilere göre daha düşük olması, Türkiye ekonomisinde emek gelirlerinin her yönüyle araştırılmasını gerekli kılmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de emek gelirlerinin Gayrisafi Yurtiçi Hâsıla (GSYİH) içindeki payı ve bu payı etkileyen faktörlerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Emek gelirlerinin payını temsilen ücretlerin gelir yöntemi ile hesaplanmış GSYİH’ye oranı alınmıştır. Emek verimliliği, asgari ücret, istihdam, dolaysız vergiler, dolaylı vergiler ve kişi başına GSYİH ise bağımsız değişkenler olarak ele alınmıştır. Uygulamalı çalışmada ARDL sınır testi yöntemi ile değişkenler arasında uzun süreli ilişkilerin olduğu belirlenmiş ve her bir bağımsız değişkenin ücretler üzerine etkisi araştırılmıştır. Araştırma bulguları kısa dönemde emek verimliliği, dolaylı vergiler, istihdam düzeyinin emek gelirleri üzerinde anlamlı ancak negatif, asgari ücret, dolaysız vergiler ve kişi başına GSYİH’nin ise pozitif ve anlamlı etkilere sahip olduğunu, uzun dönemde ise dolaysız vergilerin pozitif ancak anlamsız bir etkiye, emek verimliliğinin ve istihdam düzeyinin pozitif ve anlamlı etkilere sahip olduğunu, dolaylı vergilerin, asgari ücretin, kişi başına milli gelirin ise anlamlı negatif etkileri olduğunu göstermektedir.