LOZAN ANTLAŞMASI’YLA YENİDEN KURULAN BİR ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİ: ULUSLARARASI GÜMRÜK TARİFELERİ BÜROSU

Abstract

1890 yılında Brüksel’de imzalanan “Gümrük Tarifelerinin Yayımlanması ve Uluslararası Birlik Kurulmasına İlişkin Sözleşme”, Uluslararası Gümrük Tarifeleri Bürosu’nun kuruluşunu sağlarken, birçok devletle birlikte Osmanlı Devleti de, gelen davet üzerine yeni oluşan bu iş birliği içinde yer almıştır. Konuyla ilgili güncel gelişmeleri takip etmekle birlikte, Osmanlı Devleti bu üyelikten bir süre sonra çekilme kararı almış; yine de 20. yüzyılın başında konuyla ilgili gerçekleştirilen uluslararası konferanslar izlenmiştir. Bununla birlikte, İmparatorluğun yıkılış sürecinin sonunda Lozan Konferansı’nda birçok uluslararası hukuk meselesi arasında uluslararası antlaşmalar ve uluslararası örgüt üyelikleri de yer alırken, Uluslararası Gümrük Tarifeleri Bürosu tekrar gündeme gelmiştir. Lozan Antlaşması’nda yeniden yürürlüğe girmesi kabul edilen düzenlemelerden biri olan bu Sözleşme’yle, Cumhuriyet döneminde uluslararası ticaret konusundaki iş birliği yeniden kurulmuştur. Konuyla ilgili olarak Türk hukuk tarihi, siyasi tarih ve iktisat tarihi açısından literatürde bulunan boşluğu doldurmayı amaçlayan bu çalışma, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi arşiv belgeleri üzerinden uluslararası ticarette gümrük tarifelerinin yayınlanması konusundaki uluslararası iş birliğinin hukuksal gelişim sürecini ele almaktadır.