KADRO HAREKETİNİN HUKUK ANLAYIŞI: İKTİSADİ DEVLETÇİLİK VE ÖZGÜRLÜK GERİLİMİNDE BİR İNCELEME

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti kuruluşundan itibaren çok sayıda hukuk inkılabı gerçekleştirmiştir. 1932-1935 yılları arasında yayınlanan ve Kemalist inkılabın ideolojisini oluşturmak amacıyla çıkarılan Kadro Dergisi hukuk inkılaplarını memleketin ilerlemesi için gerekli adımlar olarak görmüştür. Batı kaynaklı hukuk inkılaplarına yaklaşımı olumlu olmasına rağmen Batı hayranlığını reddetmiştir. Kadro Hareketine göre Batı, devlet ve hukuk nizamını sınıf çatışmaları içerisinde oluşturmuştur. Oysa Türk Milleti sınıf çatışmalarıyla değil topyekûn bir millet olma vasfıyla düşmana karşı savaşarak devleti kurmuştur. İnkılapların amacı Avrupa’da ortaya çıkan faşizm, nazizm, sosyalizm gibi olumsuz devlet tiplerinin oluşmasına sebep olan sınıf çatışmalarını önlemektir. Zira kapitalist üretim modelinde sınıfların oluşması, toplum içinde ayrılık ve çatışmaya sebep olmaktadır. Bu sebeple iktisadi devletçilik prensibi ve planlı ekonomi katı bir şekilde uygulanmalıdır. İktisadi devletçilik fikrini savunan sosyalist rejimlerden farklı olarak Kadrocular mülkiyet hakkının gerekliliğini vurgulamaktadır. Yeni oluşan devlet tipini Batı menşeili kuramlarla açıklanamayacağı görüşünü savunan Kadrocular, devlet elitlerinin inkılapları yürütücü konumuna ayrıca önem verir. Devlet görevlileri, henüz tamamlanmamış, halk tarafından benimsenmemiş inkılaba sahip çıkmalıdır. Bu sebeple özgürlüklere müdahale gereklidir ve meşrudur. Kadro, görüşleri sebebiyle dönemin liberal yazarları tarafından oldukça sert biçimde eleştirilmiş, kof Marksist okumayla inkılapların amacını çarpıtmayla suçlanmıştır. Devlet görevlilerine normatif alanın dışında görev vermeye çalışan, demokratik rejimi, özgürlük yanlısı söylemleri inkılaplara tehdit olarak gören Kadro, seçkinci ve müdahaleci bürokrasi anlayışı ile cumhuriyet tarihinde hukuka, devlete, bürokrasiye bakışta oldukça tesirli olmuştur.