Sağlıkta Koruma Kavramının Gelişimi ve Kapsamı

Author:

Akyıldız Hayriye Çisem1ORCID,Okyay Pınar1ORCID

Affiliation:

1. AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ, TIP FAKÜLTESİ, DAHİLİ TIP BİLİMLERİ BÖLÜMÜ, HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI

Abstract

19. yüzyılda bulaşıcı hastalıklar ve 20. yüzyılın sonlarında bulaşıcı olmayan hastalıklardan ölümlerinin azalması, koruyucu önlemlerle hastalıkların önlenebilir olduğunu göstermiştir. Bu derleme makalede, sağlıkta koruma düzeyleri, koruma kavramının tarihsel gelişimi ve koruma ile ilgili diğer kavramlar ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Primordial, birincil, ikincil, üçüncül ve dördüncül koruma düzeyleri örneklerle ilişkilendirilerek açıklanmıştır. Koruma düzeylerine ek olarak “koruyucu tıp”, “koruma spektrumu”, "koruma paradoksu" ve "bütüncül koruma" ile ilgili kavramları da ele almaktadır. Ayrıca Froom ve Benbassat'ın yedi aşamalı gruplamasına yer verilmiştir. Bu kapsamlı bakış açısı; hastalıkların önlenmesi, erken teşhisi, etkili tedavisi ve rehabilitasyonu için geniş bir spektrumu içermektedir. Sağlık okuryazarlığının artırılması, sağlıklı yaşam tarzının teşvik edilmesi, aşırı tıbbileştirmenin (medikalizasyonun) önlenmesi gibi önlemlere vurgu yapılmaktadır. Koruma düzeylerinin seçilmesindeki en büyük zorluk, sağlığın toplum içindeki dağılımına (yani sağlıkta eşitlik) önem verilmesidir. Bu konuda “Halk sağlığı anlayışı," toplumun sağlık sorunlarını belirlemede önemli bir rol oynayarak, sağlığın korunması ve koruyucu ile tedavi edici yaklaşımların sentezlenmesine odaklanmaktadır. Özellikle gelecekteki iklim krizi ve çevresel zorluklarda eşitliği sağlamada koruyucu tıp uygulamalarının maliyet açısından avantajlı olacağı aşikardır. Sonuç olarak, sağlıkta koruma kavramına kapsamlı bir bakış açısı sunularak "koruma tedaviden üstün olacaktır" ilkesi vurgulanmıştır.

Publisher

Jurnal of Continuing Medical Education

Reference48 articles.

1. World Health Organization. Mortality and global health estimates [Internet]. 2024 [Erişim tarihi: 17 Mart 2023]. Erişim adresi: https://www.who.int/data/gho/data/themes/mortality-and-global-health-estimates

2. Pandve HT. Changing concept of disease prevention: From primordial to quaternary. Arch Med Heal Sci [Internet]. 2014 [Erişim tarihi: 23 Mart 2023];2(2):254. Erişim adresi: https://www.amhsjournal.org/article.asp?issn=2321-4848;year=2014;volume=2;issue=2;spage=254;epage=256;aulast=Pandve

3. Last JM. A Dictionary of epidemiology [Internet]. 4. baskı. Spasoff, RA;Harris, SS;Thuriaux M, editör. C. 47, Journal of Epidemiology and Community Health. Newyork: Oxford UniversityPress, Inc.; 1993. 141–142 s. Erişim adresi: https://www.goodreads.com/book/show/1226093.A_Dictionary_of_Epidemiology

4. Leavell H CE. Preventive medicine for the doctor in his community an epidemiologic approach [Internet]. 1959 [Erişim tarihi: 17 Mart 2023]. s. 947. Erişim adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1551701/pdf/amjphnation01077-0114a.pdf

5. Clark DW, MacMahon B. Preventive medicine. 1967 [Erişim tarihi: 31 Ekim 2023];897. Erişim adresi: https://books.google.com/books/about/Preventive_Medicine.html?hl=tr&id=QxogAAAAIAAJ

同舟云学术

1.学者识别学者识别

2.学术分析学术分析

3.人才评估人才评估

"同舟云学术"是以全球学者为主线,采集、加工和组织学术论文而形成的新型学术文献查询和分析系统,可以对全球学者进行文献检索和人才价值评估。用户可以通过关注某些学科领域的顶尖人物而持续追踪该领域的学科进展和研究前沿。经过近期的数据扩容,当前同舟云学术共收录了国内外主流学术期刊6万余种,收集的期刊论文及会议论文总量共计约1.5亿篇,并以每天添加12000余篇中外论文的速度递增。我们也可以为用户提供个性化、定制化的学者数据。欢迎来电咨询!咨询电话:010-8811{复制后删除}0370

www.globalauthorid.com

TOP

Copyright © 2019-2024 北京同舟云网络信息技术有限公司
京公网安备11010802033243号  京ICP备18003416号-3