КӨКШЕТАУ ТАТАРЛАРЫ ТАРИХЫ (ҚАЗАҚ-ТАТАР ӘДЕБИ БАЙЛАНЫСТАРЫ)-Reference-Cited by-同舟云学术

КӨКШЕТАУ ТАТАРЛАРЫ ТАРИХЫ (ҚАЗАҚ-ТАТАР ӘДЕБИ БАЙЛАНЫСТАРЫ)

Published:2024-06-30 Issue:2 Volume: Page:100-113
ISSN:2788-7979
Container-title:Bulletin of Shokan Ualikhanov Kokshetau University Philological Series
language:
Short-container-title:Bulletin of Sh.Ualikhanov KU

Author:

Абылкасов Гариполла^ORCID,Хатип Миннигулов^ORCID

Abstract

Мақалада қазақ және татар халықтарының әдеби, мәдени байланыстарының тарихы бірнеше ғасырға ұластындығы жайындағы мәліметтерге сүйене отырып баяндалған ақпараттар берілген. Қазақ-татар байланыстары туралы, татар халқының қазақ жеріне келу себептері мен қоныс аударуы сияқты тарихи кезеңдерге тоқталып өтіп, қазақ қоғамына тигізген оң ықпалы туралы айтып өтілді. Мақала тарихи және мәдени аспектілерде алып қарастырғанда, татар ұлты өкілдерінің қазақ арасындағы мәдениет пен білімге тигізген ықпалы жайында қарастыру қажет деп табылды. Татар оқығандары мен зиялы қауымының қазақ қоғамындағы орны туралы арнайы қарастырудың негіздемесі қалай пайда болды? Бұл сұрақ жөнінде айтарымыз мынау: ХІХ ғасырдың екінші жартысынан бастап Патшалық Ресейдің Қазақстанға ықпалы күшейе түсті. Осыған орай, түрлі факторлардың әсерінен татарлардың қазақ жеріне миграциясы күшейді. Сондай-ақ діні, тілі, шығу тегі бір болған себепті қазақ пен татар ұлты адамдары арасында байланыс деңгейі орыстармен салыстырғанда арта түсті. Осыған байланысты, қазақ қоғамы ішінде туындаған мәселелерді шешуде татардың көрнекті тұлғаларының беделі жоғары болды. Мақаланың кіріспе бөлігінде осы және басқа мәселелер қарастырылды. Атап айтқанда, татарлардың түркі тілдес қазақ жерінің солтүстік аумағына қоныстануы мен олардың қазақ қоғамындағы, мұсылман әлеміндегі орны қарастырылды. Мақаланың негізгі бөлімінде қазақ ақындарымен қатар қазақ қоғамында өзінің өнегелі ісімен есте қалған татар зиялыларының әдеби, тарихи бейнесі туралы пікірлер айтылды, мәліметтер мен фактілер негізінде тұжырымдар жасалды.

Publisher

Non-profit Limited Company "Kokshetau University named after Sh. Ualikhanov"

Reference15 articles.

1. Гибадуллина Э.М Татарлардың Қазақстанның мерзімді саудасына қатысуы. ХҮІІІ -ХХ ғасырлардың басы. – Қазан: Милләт, 2017.

2. Дүйсенбі А.К., Ысқақ Д. Түркі әлеміндегі Абай мұрасы зерттеулерінің мета-анализі Ясауи университетінің хабаршысы, №04 (130), 2023, 69 б.

3. Махмутов З.А. Көкшетау мен Ақмола облысының татарлары тарихы – Татарстан Республикасы Ғылым Академиясының Ш. Маржани атындағы ғылым академиясы Қазан, 2020.

4. Әбсаттаров Р. Қазақстандағы татарлар. //«Ақиқат» журналы. 25 желтоқсан, 2015, 26 б.

5. Абай Құнанбайұлы. Шығармалар жинағы. І том. – Алматы: Жазушы, 1995 ж.87 б.