Illich’çi Söylemin Teorik Değeri Üzerine Bir Söylem Analizi

Abstract

Bu makalede Ivan Illich’in yazı bütünü (corpus) eleştirel söylem analizi tekniğine uygun olarak incelenmiş ve ortaya koyduğu modern toplum kurumlarına yönelik sistematik eleştirilerinin özgün bir sosyolojik söylem oluşturduğu bulgulanmıştır. Bu incelemenin temel amacı daha geniş bir çalışma ile Illich’çi söylemi çağdaş sosyoloji teorileri arasına önerebilmektir. Böyle bir önerinin özel önemi “teori geliştirememek” ile itham edilen sosyolojiye görece katkı sağlayacak olmasıdır. Bu incelemenin temel veri kaynağı Ivan Illich’in yazdığı 12 adet kitaptır. İncelemenin bağlamını Ivan Illich’in öz geçmişi ve entelektüel etkileşimleri oluşturmaktadır. İncelemenin teorik çerçevesini Frankfurt Eleştirel Okulu’nun ve Ivan Illich’in modern toplum çözümlemesi için geliştirdikleri kavramlar ve önermeler oluşturmaktadır. Bunlardan Ivan Illich’e ait 12 adet özgün kavram tespit edilmiş ve tanımlanmıştır. Ayrıca Ivan Illich’in dil ve retoriği incelenmiş ve söylemiyle uyumlu olduğu bulgulanmıştır. Tüm bu inceleme sonucunda, Ivan Illich’in modern toplum kurumlarının eleştirisine odaklanan söyleminde sosyolojik bir teorinin sahip olması gereken özelliklerin mevcut olduğu bulgulanmıştır.