Women’s Tombs around Lake Van

Abstract

Van Gölü Havzası Türk İslam dönemi mimarisi için önemli bir bölgeyi teşkil etmektedir. Van Gölü etrafında şekillenen şehircilik, ticari yollar üzerinde olması sebebiyle oldukça yoğundur. Göl kıyısında bulunan Erçiş, Van, Gevaş, Tatvan, Ahlat, Adilcevaz Urartu döneminden günümüze kadar büyük şehir merkezleri olmuştur. Bu şehirler pek çok devlete ev sahipliği yapmış ve bu devletlerin kültür ve sanatından izler almışlardır. Van Gölü çevresinin Türk akınlarının ilk gerçekleştiği yerlerden biri olması bölgenin batıya doğru ilerleyişin hareket noktasını oluşturmasına sağlamıştır. Bu sebeple bölge Ortaçağ Türk İslam devletleri için önemli bir konumda bulunmaktadır. Göl çevresindeki mimari oluşumun önemli bir kısmı Ortaçağ’da gerçekleşmiştir. Eyyubi, Ahlatşah, İlhanlı, Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri göl kıyısındaki şehirlerde imar faaliyetlerinde bulunmuştur. Tarihi kaynaklar bölgenin yoğun bir nüfusa ve şehirciliğe sahip olduğunu belirtmesine rağmen yaşanan büyük depremler bu dönemden çok az eserin günümüze ulaşmasına neden olmuştur. Bu eserler arasında altı kadın türbesi süslemeleriyle dikkat çekmektedir. Ahlat’ta Hüseyin Timur Esen Tekin Türbesi, Bugatay Aka Şirin Hatun Türbesi ve Erzen Hatun Türbesi, Erciş’te Kadem Paşa Türbesi ve Gevaş’ta Halime Hatun Türbesi farklı dönemlerde yapılmış olmalarına rağmen bölgenin ortak üslubunu taşıyan eserlerdir. Bu türbelerden farklı olarak bir kadının eşi için yaptırdığı türbede bulunmaktadır. Ahlat Emir Bayındır Türbesi Emir Bayındır’ın eşi Şah Selime Hatun tarafından inşa ettirilmiştir. Bu çalışmanın amacı Van Gölü çevresindeki kadın türbelerinin mimari ve süsleme özelliklerini ortaya koyarak Ortaçağ toplumunda kadın algısı, kadının toplumdaki yeri ve sanata etkisine dair çıkarımlarda bulunmaktır.