Turkish Oral Culture and Childrens’s Literature

Abstract

Bu çalışma, kültürel ögelerin çocuk gelişimindeki önemini ortaya koymak ve Türk sözlü kültürün aktarımında çocuk edebiyatı ürünlerinden nasıl faydalanılabileceğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada çocuk, çocuk gelişimi, çocuk edebiyatı, çocuk gelişim kuramları, kültürel gelişimle desteklenerek tanımlanmış ve bireyin gelişiminde önemli yer tutan bu ögelerin birbiriyle ilişkisi ifade edilmiştir. Kültürel ögelerin çocuğun benlik algısındaki ve hayata karşı tutum oluşturmasındaki önemi; Davranışçı Kuram, Psikanalitik Kuram, Bilişsel Gelişim Kuramı, Sosyokültürel Kuram, Bilgi İşleme Kuramı, Ekolojik Sistemler Kuramı, Çoklu Zekâ Kuramında ayrı ayrı ele alınarak açıklanmıştır. Kültürel ögelerle zenginleştirilmiş ortamlarda büyüyen çocukların bilişsel, dilsel, sosyal ve psikomotor yönden olumlu gelişim gösterdikleri ortaya konmuştur. Toplumu oluşturan bireylerin kişilik ve ahlak gelişimlerinin kültürden bağımsız ele alınamayacağı ortaya konmuş, çocuk ve yetişkin nüfus oranları göz önüne alınarak kültürün sürdürülebilir bir yapıda olmasının önemi vurgulanmıştır. Kültür ve gelişim arasındaki bağın sağlamlığının, bireyin bilişsel, ruhsal gelişimi için oldukça büyük öneme sahip olduğu ortaya konmuş ve bu bağın oluşturulmasındaki en büyük etkenlerin başında dil kullanımı olduğu ifade edilmiştir. Dil ve kişilik gelişiminde kritik dönemde kültürün çocuklara aktarımında, çocuk edebiyatı ürünlerinin kullanımının son derece önemli olduğu ortaya konmuştur. Bu bağlamda; gelişim sürecinde kültürel ögelerin ne zaman, nasıl ve ne yollarla çocuğa verilmesi gerektiği psikoloji, eğitim ve çocuk gelişimi literatüründen destek alınarak ifade edilmiştir. Çocukluk döneminde, Türk sözlü kültür ögelerinin aktarımının nasıl olacağına dair fikirler öne sürülmüş ve çocuk edebiyatının bu hususta birincil öneme sahip olduğu ifade edilmiştir. Bu önem dâhilinde çocuk edebiyatı eserlerinin fiziksel ve içerik özellikleri açıklanmış, eserlerdeki çizim, resim, şekil ve cümlelerin kültürel aktarımdaki rolleri ortaya konmuştur. Çocuk gelişiminde öğrenme kabiliyetinin gelişmesi için sosyoekonomik durumun, ırkın, cinsiyetin kilit unsur olmadığı; çocuğun ilk yıllarında kullanılan dil ortamının hepsinin üzerinde bir güce sahip olduğu belirlenmiştir. Kültür unsurların da dil aracılığı ile aktarıldığı gerçeğinden hareketle, kültür aktarımının ve dolayısıyla bireyin kendini hayata hazırlamasının arkasında ekonomik sebeplerden ziyade ebeveynlerin dili kullanması, çocuklarına zengin kültürel ögelerle zenginleştirilmiş kitaplar ve ortamlar sunmasının yer aldığı ifade edilmiştir. Erken çocukluk döneminden itibaren çocukların kitaplarla bir araya gelmesinin hayati öneme sahip olduğu gerçeğinden hareketle, kültür bağı olmadan da çocuğun gelişim sürecinde bocalama yaşayacağı göz önüne alınarak çocuk, kitap ve kültürel ögelerin her daim iç içe olması gerekliliği ortaya konmuştur. Bunun için çeviri çocuk kitapları, resimli çocuk kitapları, dijital kitaplar, dijital araçlar ve kurgulanan metinlerin bu ögeleri nasıl muhteva edeceği ifade edilmiş ve bu sürecin sürdürülebilir politikalarla eğitim çatısı altında olması gerektiği vurgulanmıştır.