Metinlerarasılık, Folklor ve Bellek İlişkisi

Abstract

Farklı anlatılar arasındaki etkileşimleri ve bağlantıları inceleyen metinlerarasılık ile toplumsal belleğin ve kimliğin taşıyıcısı olarak tanımlanan halk bilimi, kültür araştırmalarında önemli bir rol oynamaktadır. Folklor, nesilden nesile aktarılan sözlü, yazılı ve elektronik metinlerden mürekkep bir mirası ifade ederken, zihinsel aktarım ise bu kolektif verimlerin bireylerin ve toplumların dimağında anlatıcı ve metin eliyle hangi şekillerde yerleşik olduğunu sorgulamak amacıyla kullanılan bir kavramdır. Makalede, öncelikle metinlerarasılığa has teorik çerçeve ve kaynaklar ele alınmış, belli başlı temsilcilerin dilinden metin ve bellek kavramları izah edilmiştir. Folklorun metinlerarasılığı; halk bilgisinin metinsel dönüşüm süreçlerinde ne derecede rol oynadığını, kültürel öğelerin farklı anlatı biçimlerinde hangi ölçütlerle yorumlandığını ve bir diğer taraftan toplumsal bellek üzerinden bu ürünlerin anlatıyı nasıl şekillendirdiğini incelemektedir. Metinlerin yeniden yorumlanma süreci, okurun belleğinde gerçekleşen zihinsel aktarım etkinliği ile doğrudan ilişkilidir. Çünkü bireyler bu anlatılar aracılığıyla kültürel mirası benimsemekte, yeniden üretmekte, iyi kötü dönüştürmekte ve kendinden sonraki nesillere kolektif bilginin aktarımını sağlamaktadır. Bu minvalde kültür kodlarının daha geniş kitlelere erişimi kolaylaşmakta, aynı zamanda toplumların artzamanlı bellek süreçlerinin bilinç dışı yolculuğu görünür olmaktadır. Kısacası bu çalışmada; metinlerarasılık, folklor ve zihinsel aktarım arasındaki ilişkide yazarın, anlatıcının, birey ve toplumun etkisi gibi kompleks konuları anlamak için metin ve bellek kavramları üzerinden teorinin temel dayanak noktaları sorgulanmıştır.