Kraliyet’i Güçlü Tutan Zayıf Bir Sömürge Biçimi Olarak Encomienda: Yerlilerin Emeği ve Fatihlerin Kıyımı

Abstract

Encomienda tam olarak nedir ve sömürgecilerle sömürülenlerin onunla kurduğu ilişki nasıl olmuştur? Bu yazıda bu iki soruyu önemli ölçüde İngilizce literatüre dayalı bir şekilde iki bölümde incelemeyi umuyorum. İlk bölüm encomienda’nın anlamı, bağlamı ve farkı üzerine kurgulanıp şu sorulara yanıt arayacak: Kraliyet’in doğrudan doğruya köleliktense bu özel kavramı ve yapıyı var etmesinin nedeni nedir? Onu feodalizmin köleliğinden ne ayırır? Bu ayrımlar neden önemlidir? İspanya’nın genel sömürgeciliğinin Amerikalardaki sömürgecilik ve encomienda’ya etkisi neydi? Fatihler ve Kilise’nin encomienda’nın yükselişi ile düşüşündeki konumu nedir? Böylece encomienda’yı diğer feodal yapılardan ayıran farkları, İspanya’nın 15-16. yüzyıldaki tarihi konumunun tüm sürece etkisini ve encomienda sistemindeki egemen öznelerin bu yapıdaki çıkarlarını sıralamayı umuyorum. Bu ilk bölümün ana maksadı İspanya Kraliyeti’nin neden bu görece verimsiz yapıyı böylesine savunduğuyla ilgilenmek olacak. İkinci bölüm ise doğrudan encomienda’nın yok ediş ve yok oluş dinamikleriyle ilgilenecek. Burada cevap aranan üç soru olacak: Amerika yerlilerini encomienda sistemi mi yok etmişti? Encomienda, Amerikalarda halihazırda var olan eşitsiz toplum yapılarından faydalandı mı? Encomienda’nın uygarlaştırma misyonu neleri içeriyordu ve bu, yerlilerin kitlesel yok oluşlarını nasıl etkiledi? Bu ikinci bölüm temel olarak verimsiz olan bu sistemin kapitalizmin yıkıcılığına nasıl özgül bir etkide bulunduğunu irdeleyecek ve encomienda’yı tıpkı Avrupa’daki merkantilist feodalizm gibi nihayetinde kendisini ve çevresini yok etmek zorunda olan bir sistem olarak tanımlayacak. Makalenin genel amacı ve varmak istediği nokta encomienda üzerinden sömürgeci kapitalizmin yıkıcılığını incelemek ve sömürgeci devlet pratiklerinin sömürülenlere güçlü devlet pratikleri miras bıraktığı tezine karşı çıkmak için encomienda’yı örnek vermektir.