Uluslararası Televizyon Akışının Platformlaşması Bağlamında Avrupa’da Kamu Hizmeti Yayıncılığının Dönüşümü ve TRT

Abstract

Televizyon endüstrisinin hızlı bir biçimde değişen yapısı içerik üretimi ve dağıtımı konusunda uluslararasılaşan bir ortamı hâkim kılmaktadır. Geleneksel televizyon kanallarından yeni medya yayıncılarına ve küresel dijital platformlara kadar birçok aktörün rol oynadığı bu süreçte uluslararası dolaşıma giren içeriklere odaklanan akış tartışmaları da yeniden belirginleşmektedir. Bu kapsamda, son yıllarda özellikle Avrupa’da uluslararası yapıya da hâkim olan piyasa ilişkileri ve ticari yayıncılık karşısında kamu hizmeti yayıncılarının kendilerini nasıl konumlandırdıkları ve tanımladıkları önemli bir araştırma konusu olarak belirmektedir. Bu çalışmada da temel olarak Avrupa’daki tartışma ve analizlerden hareketle, Türkiye’de son yıllarda küresel dijital platformlar kapsamında giderek belirginleşen hâkim uluslararası akış karşısında TRT’nin uluslararasılaşma pratikleri ve kendisini kamu hizmeti yayıncısı olarak nasıl yeniden konumlandırdığı analiz edilmiştir. Bu analiz için temel veri kaynakları olarak, bu konudaki kamusal tartışmalara ulaşılan dijital gazete arşivleri ve düzenlemelere, sektör yapısına ve TRT faaliyetlerine dair bilgilere ulaşılan resmi raporlar kullanılmıştır. Ulaşılan veriler eleştirel ekonomi politik yaklaşımın sağlamış olduğu kuramsal zemine yaslanarak nitel belge analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda son yıllarda küresel dijital platformlar temelinde televizyon sektöründe belirginleşen uluslararası akış dinamiklerinin Avrupa’da olduğu gibi Türkiye’de de görünür olduğu ve tıpkı Avrupa’daki kamu hizmeti yayıncıları gibi TRT’nin de bu hâkim yapıyla rekabet etmek zorunda kaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu kapsamda, Avrupa’da yükselen kültürel korumacı politikalar temelinde kamu hizmeti yayıncılarına yüklenen kritik rolün Türkiye’nin özgül koşullarında TRT özelinde de ortaya çıktığı görülmüştür. TRT’nin kamu hizmeti yayıncılığını “milli ve kültürel değerler” vurgusu etrafında yeniden tanımlayarak kendisini sektörde önemli bir aktör olarak konumlandırmaya çalışması bu özgül koşullar temelinde analiz edilmiştir.