Kataloński teolog i kaznodzieja Marek Bonifili (zm. 1453) i jego kontakty z polskim środowiskiem intelektualnym. Rekonesans

Abstract

Marek Bonifili (znany również jako Bonfil lub Bonfili) z Katalonii nie jest postacią szczególnie znaną. Zachowane źródła (zwłaszcza listy i kazania) przedstawiają go jako żarliwego kaznodzieję i niezwykle skutecznego retora. Był profesorem teologii, pełniącym posługę kapłańską w Gironie, Perpignan i Barcelonie. W latach 1440-1447 był ambasadorem soboru bazylejskiego w Polsce, a w latach 1452-1453 służył kardynałowi Antoniemu Cerdà i Lloscos. Jego kazania, głoszone w Perpignan, Rzymie, Bazylei, Lozannie i Krakowie znajdują się w kilku kodeksach (w Ołomuńcu, Oksfordzie, Brunszwiku, Augsburgu, Wrocławiu, Erlangen-Nuremberg i Budapeszcie) oraz w rękopisie, który wyszedł spod ręki samego Marka (kodeks z Barcelony). Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej części omówiono te elementy biografii Marka Bonifilego, które zostały zrekonstruowane na podstawie źródeł drukowanych i rękopiśmiennych. Część druga dotyczy działalności Marka na soborze bazylejskim. Część trzecia zawiera analizę działalności Bonifilego jako przedstawiciela i ambasadora soboru bazylejskiego w Polsce w latach 1440-1447. W ostatniej części omówiono szczegóły pobytu Bonifilego w Krakowie w latach 1444-1450 oraz jego inicjatyw na rzecz Polaków w Rzymie w latach 1450-1453. W tej części szczególną uwagę poświęcono relacjom Marka z kilkoma wybitnymi przedstawicielami Uniwersytetu Krakowskiego i duchowieństwem. Dlatego też głównym celem artykułu jest rekonstrukcja biografii Bonifilego w oparciu o dokumenty bazylejskie i polskie oraz wskazanie jego wieloaspektowych powiązań z elitą intelektualną i wyższym duchowieństwem Polski późnośredniowiecznej, m.in. ze Stanisławem Sobniowskim, Janem Elgotem, Mikołajem Spicymirem, Janem z Dąbrówki, Janem Długoszem i Zbigniewem Oleśnickim.