ВЛИЯНИЕ ТОРГОВЫХ ОТНОШЕНИЙ НА ТУРЕЦКУЮ ВНЕШНЮЮ ПОЛИТИКУ, РОЛЬ ТОРГОВОЙ ДИПЛОМАТИИ В РАЗРЕШЕНИИ ОНТОЛОГИЧЕСКИХ ОБЕСПОКОЕННОСТЕЙ НА ВНУТРЕННЕМ УРОВНЕ: СЛУЧАЙ СЕВЕРНОГО ИРАКА

Abstract

Bu çalışmada son dönemde alanda üzerine yapılan çalışmaların giderek arttığı ontolojik güvenlik-dış politika ilişkisi ve ontolojik güvenlik merkezli kaygıların ortadan kaldırılmasında ticari diplomasinin rolü sorgulanmaktadır. Türkiye gibi, son yıllarda ticareti dış politika önceliklerinin başına yerleştiren bölgesel bir gücün, Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi ile olan ilişkileri PKK terör örgütünün oluşturduğu güvenlik tehdidi çerçevesinde ele alınmaya çalışılmıştır. Dış politikada kısa, orta ve uzun vadeli pek çok ikili krizi ticari diplomasiyi de kullanarak ortadan kaldıran Türkiye, ontolojik güvenlik kaygısının yoğun hissedildiği Kuzey Irak bölgesinde PKK terör örgütünün varlığı doğrultusunda belirli güvenlik hassasiyetlerinden taviz vermekten geri durmuştur. İkili ilişkilerindeki sorunların çözümünde ticari ilişkileri de önemli bir yere koyan Türk dış politikasında yaşananların ele alındığı bu çalışma, ticari diplomasinin dahi bazen ontolojik güvenlik kaygılarını gidermede yetersiz olduğu gerçeğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Özellikle 2000’li yılların başından itibaren reformist, proaktif bir dönüşüm geçiren Türk dış politikasında dahi, beka söz konusu olduğunda realizmin hem Türkiye hem de diğer ülkeler adına son sözü söylediği gözlemlenmiştir. Fiziksel güvenliğin devletin temel aktör olduğu durumlarda ontolojik güvenlik kaygıları tetiklenmiş, ticari çıkarlar dahi ‘kaygı’ söz konusu olduğunda ikinci planda kalmıştır. Bu kaygının giderilmesi adına, karşılıklı bağımlılık ilişkilerini kullanarak fiziksel güvenlik endişelerini ortadan kaldırmaya çalışma stratejisi, fiziksel güvenliğe realist anlamda tehdit olarak telakki edilen terörizm gibi hususlarda geçersiz kalmıştır.