KADINLARIN EĞİTİM ORANLARININ DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMINA ETKİSİ; 22 OECD ÜLKESİ ÜZERİNE BİR PANEL NEDENSELLİK ANALİZİ

Abstract

Bir ülkenin sosyal, kültürel ve ekonomik yönden kalkınmasını etkileyen ve hızlandıran en önemli faktörlerden biri kadınların eğitim düzeyidir. Bu çalışmanın amacı kadınların eğitim düzeyinin, o ülkedeki doğrudan yabancı sermaye yatırımını etkileyip etkilemediğinin incelenmesidir. Kadınların eğitim oranının ekonomik büyüme oranı ve insani gelişmişlik indeksi ile arasındaki ilişkisi panel nedensellik analizi yardımıyla araştırılmaktadır. 22 OECD (Avustralya, Belçika, Almanya, Avusturya, Çekya, Danimarka, Norveç, Estonya, Hollanda, İtalya, Yunanistan, Finlandiya, Polonya, Fransa, Japonya, Meksika, Macaristan, Güney Kore, İspanya, İsveç, Slovenya, Portekiz) ülkesi için 1999-2022 dönemine ait eğitimli kadınların yüzde oranları yıllık olarak alınmaktadır. Ekonomik büyüme oranı ve insani gelişmişlik endeksleri kontrol değişken olarak modellere dâhil edilmektedir. Modellerin test edilmesinde panel nedensellik analizi uygulanmadan önce verilerde yatay kesit bağımlılığı olup olmadığı Peseran Caled LM testi ve Peseran CD testi ile ölçülmüştür. Yatay kesit bağımlılığı ve birim kök varlığı tespit edildikten sonra Dumitrescu ve Hurlin nedensellik testi uygulanmıştır. Elde edilen analiz sonuçlarına göre ülke içerisine ve ülke dışına yapılan doğrudan yabancı sermaye yatırım ile kadınların eğitim oranı arasında tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu görülmektedir. Ayrıca bulgular kadınların eğitim oranı ve insani gelişmişlik endeksi arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğunu göstermektedir. Kadınların eğitim oranın artması ile insani gelişmişlik endeksinin artışı, aynı zamanda doğrudan yabancı sermaye yatırımını çekmede önemli görülmektedir.