TARİHÎ METİNLERDE NEZAKET ÇALIŞMALARI: HAMZANÂME ÖRNEĞİNDE ETKİLEŞİM TEMELLİ BİR YAKLAŞIM-Reference-Cited by-同舟云学术

TARİHÎ METİNLERDE NEZAKET ÇALIŞMALARI: HAMZANÂME ÖRNEĞİNDE ETKİLEŞİM TEMELLİ BİR YAKLAŞIM

Published:2024-06-20 Issue:1 Volume:8 Page:9-20
ISSN:2587-1293
Container-title:Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi (TÜRKLAD)
language:
Short-container-title:

Author:

Argunşah Mustafa¹^ORCID,Ölçü Dinçer Zeynep²^ORCID

Affiliation:

1. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ

2. HAKKARİ ÜNİVERSİTESİ, HAKKARİ EĞİTİM FAKÜLTESİ

Abstract

Nezaket araştırmaları sadece çağdaş dillerde kullanılan kibarlık ve kabalık yöntemleri ile sınırlı kalmayıp tarihî metinlerden elde edilen veriler üzerine yapılan incelemeler ile daha da zenginleşmeye başlayan bir çalışma alanıdır. Farklı dillerin geçmiş dönemleri hakkında yapılan araştırmalar dilbilgisel nezaket olgusunun gelişimi ile ilgili değerli bilgiler sunmaktadır. Başta Eski Uygur Türkçesi dönemi olmak üzere, Türkçenin farklı dönemleri hakkında yapılan çalışmalar da gün geçtikçe artmaktadır. Nezaket ifade etme biçimlerinin konuşma dilinde nasıl kullanıldığını anlamak için söz sırasını dikkate alan etkileşim temelli analizlerin yapılması çağdaş diller kadar tarihî metinlerden elde edilen veriler için de büyük önem arz etmektedir. Ancak video veya ses kaydı yoluyla elde edilen veri tabanlarının bulunmayışı, tarihî metinlerde etkileşim temelli nezaket çalışmaları için kendine özgü bir yönteme duyulan gereksinimi artırmaktadır. Bu çalışma, bahsedilen gereksinime yanıt olarak tarihî metinlerden elde edilen diyaloglarda etkileşim temelli nezaket incelemesi çalışmaları için örnek bir araştırma süreci ortaya koymayı hedeflemektedir. Bu süreç Bağlam-Diyalog-Etkileşim Analizi üçlemesi olarak adlandırılan ön analiz üzerine nezaket analizinin uygulanması olarak özetlenebilir. Üçleme nezaket araştırmaları ile sınırlı olmayıp benzer diğer edimbilim konularını araştırmak için de kullanılabilir niteliktedir. Makalede Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait Hamzanâme adlı eserden elde edilen bazı örnek analizler sunulacaktır.

Funder

TÜBİTAK

Publisher

Uluslararasi Turk Lehce Arastirmalari Dergisi

Reference26 articles.

1. Ağca, F. (2020). Eski Uygurcada Üçüncü Kişi İyelik Eki ve Dil Bilgisel Saygı Yapıları. Semih Tezcan Kitabı (Edt. Emine Yılmaz; Nuran Tezcan; Nurettin Demir). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 107-126.

2. Aksoy, M. (2009). Hamzanâme-I-. İstanbul: Kriter Yayınevi.

3. Alan, S. (2021). Doğu Sahası Tarihî Türk Yazı Dillerinde Nezaket ve Saygı Bildiren Söz Varlığı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.

4. Arslan, E. (2022). Nitel Araştırmalarda Geçerlilik ve Güvenilirlik, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51(1), 395-407.

5. Arundale, R. (1999). An Alternative Model and Ideology Of Communication for an Alternative to Politeness Theory. Pragmatics, 9/1: 119–154.