Türkiye’de Uyuz Tedavisi ve Tedavide Geleneksel Olarak Kullanılan Bitkiler

Abstract

Ülkemizde özellikle son dönemde artan kaşıntılı bir deri hastalığı olan uyuz, Sarcoptes scabiei var. hominis akarının insanda yol açtığı bir hastalık olarak tanımlanmaktadır. Gece şiddetlenen kaşıntı ve döküntü ile karakterize olan uyuz hastalığı, insandan insana bulaşarak ilerlemektedir. Tedavide aktif olarak permetrin ve kükürt içeren topikal preparatlar kullanılırken eczanelerde hazırlanan majistral ilaçlarda tedavide yerini almaya başlamıştır. Akarların tedavide kullanılan mevcut etken maddelere karşı giderek daha dirençli hale gelmesi, yeni akarisid ilaç maddelerinin geliştirilmesi ihtiyacını ortaya koymaktadır. Mevcut insektisid ilaçlar ile bitkisel ilaçların karşılaştırıldığı çalışmalarda etkinlik ve güvenlik profili açısından anlamlı farkların olması doğal kaynaklı maddelerin hastalıkta kullanımının araştırılmasının önünü açmaktadır. Bu makalede uyuz tedavisinde kullanılan mevcut etken maddeler ve doğal içerikler incelenmiş, ülkemizde halk arasında uyuz tedavisinde kullanımı olan bitkilerin literatür taraması yapılarak içeriklerinde bulundurdukları maddeler ve kullanım şekillerini içeren tablo oluşturulmuştur. Tabloda yer alan bitkiler ağırlıklı olarak Cupressaceae, Liliaceae ve Pinaceae familyalarına ait olup tedavide kökler, toprak üstü kısımlar ve yine bitkiden elde edilen katranlar kullanılmaktadır. Halk arasında uyuzda kullanımı olup özellikle akarisidal aktivite gösterdiği kanıtlanan doğal bileşikleri içeren bitkilerle aktivite çalışması yapılması tedavide yeni seçeneklerin değerlendirilmesine olanak sağlayabilir.