SİİRT GAZETESİ’NDEKİ ÇOCUK VE OYUN TEMALI HABER METİNLERİNİN SÖYLEM ÇÖZÜMLEMESİ (1990-2021)

Abstract

Söylem, toplumun veya bireyin bir olay, durum ve olgu karşısındaki bakış açısının ortaya çıkmasına doğrudan yardımcı olan kimi yerde benlik kimi yerde toplumsal bir dilin adıdır. İletilmesi istenen mesajın sözcükler yardımıyla anlatıcı tarafından gizlenmesi dolayısıyla örtük olan anlatımın ortaya çıkarılmasına yardımcı olan söylem, bir metot içerisinde ele alındığında daha iyi anlaşılabilmektedir. Bu çalışmada 1990-2021 yıllarını kapsayan süreçte (1991, 2003, 2004 ve 1 Ocak-30 Haziran 2005 tarihleri hariç) Siirt Gazetesi’ne yansıyan çocuk ve oyun temalı gazete haberi başlıkları Van Dijk’in haber metinleri için oluşturduğu Eleştirel Söylem Çözümlemesi yöntemi ile incelenmiştir. Eleştirel söylem çözümlemesi metodu ile bir izlek takip edilerek gazete metinlerinin derin yapısının kolay okunması sağlanmaktadır. Ele alınan haber metinlerinin makro ve mikro yapısı tespit edilerek sağlık, eğitim, sosyal ve kültürel faaliyetler, önemli günler (23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Dünya Çocuk Günü, Dünya Kız Çocukları Günü), ölüm/kaza/yaralanma, sosyal ve ekonomik yardım, sporda başarı, oyun, internet ve telefon bağımlılığı, suç, çocuk gelinler gibi alanlarda tespitler ve değerlendirmeler yapılmıştır. Gazetede çocuk oyunlarının çocuğu sosyalleştiren önemli bir araç olduğu; akran grubu ve aileyle bir arada yapılması gerektiğinin altı çizilmiştir. Geleneksel oyunların çocuklar üzerindeki olumlu etkilerine değinilirken internet, televizyon ve bilgisayarın ise zararlı etkilerine dikkat çekilmiştir. Böylece iletilerin okuyucu kitlesi üzerindeki etkisi örtüsüz, belirgin, dikkat çekici anlamlardan yola çıkarak örtük iletiler nesnel verilerle sunulmuş ve tespitlerle çocuk temalı dil-kültür tarihine katkıda bulunulmuştur.