USE OF SYMBOLS AND METAPHORS IN DIGITAL BUTTON DESIGN: MAC-OS EXAMPLE

Abstract

Yapay bir üretim olarak tasarım, insan zihninin bir ürünü olarak doğmuştur. İnsan ise tasarım yaparken çevresiyle etkileşim halindedir. Bu sebeple her teknolojik ürün, gerçek dünyadan izler taşımaktadır. Makineleşmenin artışı ile üretilen araçların fonksiyonlarını kullanıcılara kolay biçimde iletmek için çeşitli fonksiyonların anlatılması gerekmektedir. Özellikle soyut kavramları somut maddi gerçeklere dönüştürürken insan zihninin geçmiş kodlarının etkin olduğu görülmektedir. Tasarım ile zihindeki soyut amaçları somutlaştırmada metafor kullanımı kıyaslamaya, anlatmaya yarar ve görselliği zenginleştirir. Metafor ile bazen çok sözle anlatılabilecek bir içeriği bir görselle kullanıcıya iletmek mümkün olabilir. 19. yy’da dijitalleşmenin getirdiği iki boyutlu ekranlar, arayüz tasarımını doğurmuştur. Arayüz tasarımları da etkileşimi sağlayan buton (düğme) tasarımını meydana getirmiştir. Buton, arayüzde etkileşimin en pratik ve akılda kalıcı öğesi haline gelmiştir. Ekran tasarımlarında kullanılan buton tasarımları, makineleşmede kullanılan düğmelerin yansımalarıdır. İşlevi bakımından butonlar, toplum hafızasında belirli bir yer bulmaktadır. Bir grafik tasarım ürünü olarak buton tasarımları bilgisayar ekranlarında 1990’lı yıllarda parlak ve yazı kullanımı ile başlamıştır. Bilgisayar teknolojilerinin gelişim ile ekranlarda grafik etkilerin payı kullanıcı lehine artmıştır. Böylece, butonlar amaçlarına göre görsel olarak zenginleşmiştir. Birer simge tasarımı ürününe dönüşen buton, metaforlar ile görsel olarak somutlaşmaktadır. Çalışmanın amacı metafor ve tasarım ilişkisinde simgeleşen nesneler ve anlamlarının bilgisayar arayüzünde kullanılan butonlar üzerinden değerlendirmektir. Nitelik veri analizi ile görsel ve kavram ilişkisi üzerine literatür araştırması, imgeden simgenin oluşturulmasında metafor kullanımı üzerinden gerçekleştirilmiştir. Konu buton tasarımı örnekleriyle açıklanmaktadır. Araştırma kapsamını dünyada en çok kullanılan ikinci işletim sistemi olan Mac-OS yazılımının kullanıcı arayüz tasarımında bulunan beş buton tasarımı oluşturmaktadır. Buton tasarımları kullanım amacı, görsel ve anlam ilişkisi, metafor kullanımı açısından incelenmiştir. Buna göre birer simge tasarımı örneği olarak butonların görselleştirilmesinde çeşitli imgeler metaforik olarak simgeleşmektedir.