SON DÖNEM STOACILIKTA ETİK DÜŞÜNCENİN PSİKOLOJİYE YANSIMALARI

Abstract

Antik Felsefe Okulları; yaşamı, insanı ve değerlerini anlamak ve anlamlandırmak bağlamında önemli açıklamalarda bulunmuşlardır. Özellikle Helenistik Dönemin Felsefe Okulları, “insanı mutlu bir yaşama kavuşturmak” adına ses getirecek düşünceler ileri sürmüşlerdir. Yüzyıllar geçmesine rağmen özgünlüğünü yitirmeyen bu okullardan biri Stoa Okuludur. Stoa filozofları; erdemli olma, iyi bir yaşam, doğa yasaları ve içsel irade, duygusal denge gibi önemli konular üzerine görüşler geliştirmişlerdir. Özellikle son dönem Stoacıları etik konular bağlamında pratik bir yaşam felsefesi oluşturma konusunda dikkate değer görüşlere sahiptirler. Stoa felsefesinin insana dair açıklamaları, son yıllarda psikolojik boyutuyla da yorumlanmış ve yeniden değerlendirilmiştir. Psikoloji bilimi özellikle son dönem Stoacılarının görüşleri ile psikoterapi yöntemleri arasında bağlantı kurmaya çalışmaktadır. Son dönem Stoacılığın psikoloji bilimi açısından önemi, Stoacılığın kavramlarının ve yaklaşımlarının psikoloji alanında yeniden keşfedilmesi ve kullanılması biçiminde olmuştur. Stoacı düşünce insanın duygusal ve zihinsel sağlığını iyileştirmeye yönelik etkili stratejilerin geliştirilmesine ve uygulanmasına katkıda bulunmaktadır. Stoacı prensipler, modern psikoloji alanında kullanılan birçok teknik ve yaklaşımın temelini oluşturabilmekte ya da destekleyebilmektedir. Bu çalışma; Stoa felsefesinin bazı psikoterapi yöntemlerinin ilham kaynağı olduğu düşüncesinden hareket etmektedir. Ayrıca psikoloji bilimi ve Stoa felsefesinin ortak amaçları üzerinden benzerlikleri ve farklılıklarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda, bu çalışmada Stoacı etiğin, psikolojinin bir dalı olan BDT (Bilişsel Davranışçı Terapi) ile ilişkisi ele alınacaktır. Çalışma; Helenistik Dönemin ve bilhassa Stoa felsefesinin düşünsel zenginliklerine işaret ederken, günümüze yansıyan felsefi birikiminin de altını çizmesi bakımından önem taşımaktadır.