Affiliation:
1. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi
2. AGRI IBRAHIM CECEN UNIVERSITY
Abstract
Türkiye’nin İsrail ve diğer Ortadoğu ülkeleriyle olan dış ticareti inişli çıkışlı siyasi ilişkilerin gölgesinde olmakla birlikte özellikle son yirmi yılda kayda değer gelişmeler göstermiştir. Ortadoğu bölgesinin siyasi, iktisadi ve askeri açıdan dış müdahalelere açık yapısı, özellikle 2000’li yıllardan itibaren bölge ülkelerinin ilişkilerinde gerilim ve krizlere yol açmış, bu durum Türk dış ticaretini baskı altına almıştır. Türkiye’nin İsrail, Mısır, Suriye, Birleşik Arap Emirlikleri ile yaşadığı siyasi kriz ortamı, kayıpları telafi edici adımların atılmasıyla son yıllarda yumuşama sürecine girmiştir. Bu çalışmada söz konusu sürecin, Türkiye’nin Ortadoğu ülkeleriyle olan ticari ilişkilerine etkisi Türkiye-İsrail dış ticaret hacminin gelişimi özelinde el alınmaktadır. Bu çerçevede, seçilmiş Ortadoğu ülkelerinde (İsrail, Lübnan, İran, Mısır, Ürdün ve Türkiye) 1989-2021 arası dönemde dış ticarette yakınsamanın olup olmadığı araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, Türkiye’nin de içerisinde yer aldığı seçilmiş Ortadoğu ülkelerinin dış ticaretinin İsrail’e yakınsadığı, yine İsrail’in de içerisinde yer aldığı seçilmiş Ortadoğu ülkelerinin dış ticaretinin Türkiye’ye yakınsadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye’nin İsrail ve diğer bölge ülkeleriyle olan ticari ilişkilerinin diplomatik krizlerin önüne geçtiği görülmektedir.