Making Artificial Intelligence Work for Human and Public Good: Recommendations of US and EU Policy Papers

Abstract

Bu çalışma, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliğinin (AB) yapay zekaya ilişkin gelecekte yapılacak yasal düzenlemelere öneri olarak ortaya konan iki politika belgesini incelemektedir. Çalışmanın amacı ABD ve AB resmi metinlerinde yapay zekanın nasıl ve hangi unsurlarıyla ele alındığını, insanları algoritmalara ve büyük teknoloji şirketlerine karşı korumak için hangi düzenlemelerin önerildiğini ortaya koymaktır. Çalışmada, ABD’nin Beyaz Saray Bilim ve Teknoloji Politikaları Ofisi’nin Ekim 2022’de “Otomasyon Sistemlerini Amerikan Halkı İçin Çalışır Hale Getirmek” başlığıyla yayınladığı Yapay Zeka Haklar Bildirgesi Taslağı ile Avrupa Parlamentosu Araştırma Servisinin Bilim ve Teknolojinin Geleceği Komisyonunun Haziran 2022’de yayınladığı “Veriyi ve Yapay Zekayı Herkes İçin Yönetmek: Sürdürülebilir ve Adil Veri Yönetimi İçin Modeller” adlı çerçeve belgeleri karşılaştırılarak önerileri incelenmektedir. Belgelerden ilki bireysel hak ve özgürlüklerin ve demokratik değerlerin korunmasında riskleri azaltmaya yönelik önlemleri politikalara, uygulamalara ve teknolojinin tasarım aşamasına dahil etmeye yönelik bir dizi stratejik ilke geliştirmektedir. İkincisi ise bu teknolojilerin toplumun tamamı ve kolektif fayda için kullanılabilmesine yönelik olarak mevcut güç ilişkilerini, yani teknoloji alanındaki en büyük oyuncuların ve bunların ekonomilerine entegre oldukları devletlerin çıkarlarına odaklanan mevcut küresel veri yönetimi modelini değiştirecek öneriler ortaya koymaktadır. Çalışma bu iki belge arasındaki temel ayrımların yapay zeka teknolojilerinin dayandığı verileri özel mülkiyet gibi davranan ve bireysel haklar ve iddialarla ilgili olarak yönetilmesi gereken bir varlık olarak kabul eden liberal anlayışla analiz birimi birey yerine toplum olan ve verilerin ortak fayda için kullanılması gerektiğini savunan toplumcu bir anlayış arasındaki farktan kaynaklandığını ortaya koymaktadır. Çalışma, yapay zekanın topluma yönelik potansiyel risklerinin önlenmesi için adalet odaklı çerçevenin ötesine geçerek eşitsizliklere ve güce odaklanan bir çerçevenin emeğe ilişkin sorunları da gündemine alarak genişlemesi gerektiğini vurgulamaktadır.