ORTA ANADOLU’DA GEÇ TUNÇ ÇAĞI SONU VE DEMİR ÇAĞI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Abstract

Anadolu’nun merkezinde, stratejik konumu ile geçiş noktası olma özelliği taşıyan Orta Anadolu Bölgesi, tarih boyunca pek çok kültüre ev sahipliği yapmış ve bu yüksek platolar sahası Geç Tunç Çağı’ndan itibaren Hitit Devleti’nin çekirdek bölgesini oluşturmuştur. MÖ 17. yüzyıldan itibaren Anadolu’nun büyük bir bölümünde siyasi birliği sağlamayı başaran Hitit Devleti’nin, MÖ 13. yüzyıl sonu ile 12. yüzyıl başında Doğu Akdeniz Havzası’nda gerçekleşen ve kriz yılları olarak adlandırılan süreçte güç kaybedip akabinde tarih sahnesinden çekilmesi ile söz konusu topraklarda yeni ancak istikrarsız bir dönem başlamıştır. Bu dönemin başlangıcını oluşturan ve yazılı kaynakların eksikliği nedeni ile Karanlık Dönem olarak da adlandırılan Erken Demir Çağı, göçlerin yanı sıra materyal kültürün değişime uğradığı bir süreç ve dağınık şekilde yaşayan kırsal topluluklar ile temsil edilmektedir. Orta Anadolu Bölgesi’nde uzun bir aradan sonra güç unsurlarının görüldüğü ve politik aktörlerin çoğaldığı Orta ve Geç Demir Çağı ise önce Frig, Tabal, Asur ve Urartu, ardından Lidya, Med ve Persler gibi güçlerin mücadelelerine sahne olmuş ve bu hâkimiyet çabası bölgenin tarihsel sürecini belirlemiştir. Bu çalışmada Orta Anadolu’da Geç Tunç Çağı sonundan Demir Çağı’nın bitişine kadar yaşanan süreç yazılı kaynaklar ve arkeolojik kanıtlar ışığında incelenmiş ve bölgenin geçirdiği süreç üzerine genel bir değerlendirme yapılması amaçlanmıştır.