Sierść tekstu. Relacje transgatunkowe w zoonarratologii

Abstract

Niniejszy artykuł poświęcony jest zoonarratologii jako odmianie narratologii postklasycznej. Omawia zagadnienia, które wymagają ponownego przemyślenia w kontekście transdyscyplinowego zwrotu ku zwierzętom. Fundamentalne założenia epistemologiczne narratologii są bowiem otwarcie antropocentryczne. Narracja konceptualizowana jest jako kategoria mentalna i językowa zależna od sposobu funkcjonowania ludzkiego umysłu. Różne dyscypliny naukowe stawiają ze swojej perspektywy pytania o możliwość komunikacji ze zwierzęciem jako autonomicznym i odrębnym podmiotem, którego poznanie rodzi się przede wszystkim w interakcji. Wymaga to także nowego podejścia do tak ważnych kategorii narratologicznych jak bohater, empatia, identyfikacja, perspektywa narracyjna. W artykule pokazuję rolę perspektywy drugoosobowej jako narracyjnego narzędzia tematyzowania namysłu nad antropocentryzmem narracji. Fur of the Text. Trans-species Relations in Zoonarratology This article is devoted to zoonarratology as a variant of postclassical narratology. It discusses issues that require rethinking in the context of the transdisciplinary animal turn. The fundamental epistemological assumptions of narratology are openly anthropocentric. Narration is conceptualized as a mental and linguistic category dependent on the way in which the human mind functions. Variety of disciplines pose questions about the possibility of communicating with an animal as an autonomous and separate subject, whose cognition is primarily born through interaction. Thus, it requires a new approach to such important narrative categories as character, empathy, identification, and the narrative perspective. In this article, the author shows the role of the secondperson perspective as a narrative tool for thematizing the reflection on anthropocentrism of the narrative.