Środowisko architektoniczno-budowlane w Kaliszu oraz realia jego funkcjonowania na przełomie XIX i XX wieku – zarys problematyki

Abstract

Przedmiotem artykułu jest przedstawienie historycznego zarysu przemian i charakteru środowiska architektów i budowniczych w Kaliszu w okresie gubernialnym (1867-1914). Na przełomie XIX i XX wieku miejscowi architekci-urzędnicy, zatrudnieni w rosyjskim urzędzie gubernialnym, nadal stanowili trzon miejscowej profesji, posiadając najlepsze wykształcenie fachowe (przeważnie petersburskie) i umocowanie administracyjne, gwarantujące szeroki wpływ na architekturę w mieście i jego okolicach. Jednocześnie jednak w tym samym czasie do miasta napływali nowi projektanci młodszego pokolenia, szukający miejsca dla siebie w zmieniających się szybko realiach społecznych, zachęceni rozwojem Kalisza na początku XX stulecia. Artykuł przedstawia charakterystykę wykształcenia, sposoby prowadzenia praktyki zawodowej, kompetencje, jak i realia prawne i administracyjne, w których pracowali ludzie architektury i budownictwa w kluczowym dla nowoczesnego Kalisza okresie. Jego istotną częścią jest także przedstawienie firm budowlanych i wykonawców, współpracujących z kaliskimi architektami. Architects, builders and planners in Kalisz at the turn. Of the nineteenth and twentieth centuries – an overview of profession and background of architectural and builder’s practice The aim of this contribution is to characterize a network of professionally-trained architects and engineers working in Kalisz, a westernmost governorate capital of the Russian empire, between the years 1867 to 1914, when the town was steadily developing in population and construction market. During the imperial period, the best trained (mostly in Petersburg) core of the local community of architects was employed by the state agendas, namely Russian Governorate, offering a good career prospects but only for a few professionals. During the 1900s the “railroad boom” of the local population and industrial expansion of the city attracted to Kalisz a dozen of newcomers, also young architects and planners. In this essay I offer an overview of the local community of architects by analyzing education, patterns of career or legal and administrative frameworks of their work. Last but not least, a detailed description of local builder’s environment and their firms is offered.