Problemy psychiczne po śmierci osoby bliskiej jako przedmiot ekspertyzy sądowej

Abstract

Wśród różnych form przeżywania śmierci osoby bliskiej wymienia się żałobę, jej powikłaną postać a także współwystępujące z nią zaburzenia psychiczne (najczęściej zespoły lękowe, depresja, uzależnienie od substancji psychoaktywnych, zespół stresu pourazowego). Omówiono przypadek, w którym rodzice wystąpili do sądu o odszkodowanie i zadośćuczynienie za śmierć syna, który zginął na skutek obrażeń doznanych w wypadku drogowym. U powoda po śmierci syna wystąpiła reakcja żałoby, a u powódki stan żałoby powikłanej, z którym współwystępowały objawy depresyjne. Odmienne obrazy kliniczne u każdego z powodów były uwarunkowane innymi cechami osobowości, odmiennymi modelami radzenia sobie w sytuacjach trudnych, a także schorzeniami somatycznymi. Doprowadziło to do różnych implikacji orzeczniczych u każdego z badanych. W sprawach odszkodowawczych (śmierć osób bliskich) konieczna jest diagnostyka różnicowa pomiędzy żałobą, jej powikłaną formą a zaburzeniami o charakterze reaktywnym i endogennym. Przydatna jest w tym ocena psychologiczna predyspozycji osobowościowych a także mechanizmów radzenia sobie w sytuacjach obciążających. Niekorzystanie z leczenia psychiatrycznego lub terapii psychologicznej nie może przesądzać o braku zaburzeń psychicznych. W tego rodzaju sprawach opiniowanie wymaga szczególnej ostrożności i wyważonych ocen. Należy unikać nadmiernej medykalizacji przeżyć po stracie osoby bliskiej, ale nie można też traktować stanów psychopatologicznych jedynie w kategoriach fizjologicznej reakcji na śmierć bliskiego.