Miejsce i rola diaspory w promocji polskiej kultury w świetle polityk publicznych

Abstract

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o miejsce polskich organizacji imigracyjnych o profilu kulturalnym, artystów mieszkających za granicą oraz zbiorowości migrantów w polu organizacyjnym, obejmującym systemowe działania promujące polską kulturę za granicą. Aby odpowiedzieć na tak postawione pytanie, poddano analizie dokumenty strategiczne wyznaczające kierunki polityki kulturalnej i polonijnej, przedstawiono strukturę pola obejmującego różne typy podmiotów zaangażowanych w promocję polskiej kultury oraz postulaty dotyczące roli, jaką winna pełnić diaspora – zarówno jako adresat, jak i „narzędzie” polityk publicznych. Usytuowanie podmiotów reprezentujących polską diasporę w polu organizacyjnym, wynikające z analizy dokumentów strategicznych, zestawiono z wynikami analizy dokumentacji konkursowej oraz beneficjentów programów rządowych wspierających działalność w tym obszarze w latach 2017–2022. Wnioski płynące z takiego zestawienia wskazują na ograniczone możliwości systemowego wspierania działań promocyjnych realizowanych przez organizacje imigranckie oraz twórców polskich mieszkających za granicą, pomimo dostrzegania potencjału diaspory w tym obszarze przez decydentów. Przedstawiciele diaspory sytuują się na peryferiach pola organizacyjnego obejmującego budowanie marki narodowej poprzez kulturę, a co za tym idzie – potencjał licznej i rozproszonej po całym świecie diaspory polskiej pozostaje wciąż niewykorzystany. The Place and Role of the Diaspora in the Promotion of Polish Culture in the Light of Public Policies The article is aimed at seeking an answer to the question about the place of Polish immigrant organizations centered around cultural activities, Polish artists residing abroad and the general immigrant community within the organizational field focused on the promotion of Polish culture abroad. To answer the question, the author analyses key documents underpinning cultural policy and policy towards diaspora, describes the structure of organizational field including various kind of organizations engaged in promotion of Polish culture abroad. The policy analysis covered the presentation of assumptions on the role the diaspora should play both – as an addressee and the “tool” of public policies. Findings on positioning of organizations representing Polish diaspora in organizational field stemming from the analysis of documents were confronted with the results of state programs analysis. The author focused on 15 state programs ran between 2017 and 2022 – their goals and beneficiaries. The study reveals that immigrant organizations and Polish artist residing abroad had limited access to structural support for their projects, despite policy makers’ positive evaluation of diaspora resources. Members of diaspora are positioned at the periphery of national branding organizational field. Therefore, the resources of numerous members of Polish diaspora – dispersed around the whole world – are still underestimated and unused.