Bariery publicznej regulacji rynku z perspektywy teorii agencji

Abstract

Celem artykułu jest określenie znaczenia barier ograniczających relację opartą na współpracy pomiędzy organami regulacyjnymi a przedsiębiorstwami w zakresie regulacji. Przyjęto perspektywę urzędników Urzędu Komunikacji Elektronicznej i Urzędu Regulacji Energetyki, wśród których przeprowadzono badania ankietowe. Stwierdzono, że rozbieżność celów i asymetria informacji podkreślane w teorii agencji są także najbardziej istotnymi barierami formalnymi powstania relacji opartej na współpracy. Poza tym wyniki badań wskazują, choć w zdecydowane mniejszym zakresie, na znaczenie barier w postaci biurokracji oraz brak wypracowanych modeli współpracy. Wśród barier nieformalnych wyróżnia się brak zaufania oraz brak partnerskich stosunków współpracy. Nieuczciwość działań dla większości urzędników nie stanowi bariery relacji pomiędzy regulatorem a przedsiębiorstwami. Tym samym istnieje wątpliwość co do możliwości wystąpienia pokusy nadużycia wskazywanej w teorii agencji. Barierą nie jest również brak świadomości konieczności współpracy w zakresie regulacji. Syntetyczne wartości poszczególnych barier wskazują, że znaczenie barier formalnych jest większe od barier nieformalnych. Ponadto w trzech na osiem przypadków bariery formalne i nieformalne mają różne znaczenie dla urzędników „UKE” i „URE”. Zatem, w pewnym zakresie, znaczenie barier jest zależne od rynku, który podlega regulacji. Wyniki badań wskazują na konieczność uzupełnienia tradycyjnego podejścia do regulacji skupiającego się jej motywach i skutkach o podejście bazujące na teorii agencji w zakresie barier współpracy w relacji agent–pryncypał.