Abstract
Son yıllarda uluslararası hizmet ticareti hızla artmaktadır. 1990’lı yıllarda Dünya Ticaret Örgütü hizmet sektörünün gelişmesine katkıda bulunan düzenlemeler yapmış ve kurallar belirlemiştir. Uluslararası hizmet ticaretini engelleyen durumlar ortadan kaldırılmış veya en aza indirilmiştir. Ayrıca hizmet sektörleri belirlenmiştir; sağlık, eğitim, turizm, danışmanlık, sigortacılık, bilişim vb. hizmetleri ticarete konu olmuştur. Çalışmada, dünyada son zamanlarda cazip bir sektör haline gelen uluslararası sağlık hizmetinin (sağlık turizmi veya sağlık hizmeti ihracatı olarak adlandırılan alan) döviz kuru ve ekonomik büyüme ile ilişkisinin olup olmadığını araştırmak amaçlanmıştır. Bu bağlamda Türkiye’nin hizmet ihracatı geliri olan sağlık hizmeti ihracatı ile reel efektif döviz kuru, ekonomik büyüme, cari denge, turizm gelirleri ve hizmet giderleri, Johansen Eşbütünleşme analizi yardımıyla analiz edilmiştir. 2002:Q1-2019:Q4 dönemine ait veriler kullanılarak test uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin olduğu görülmüştür. Ekonomik büyüme ile turizm gelirleri, sağlık hizmeti ihracatını pozitif yönde; reel efektif döviz kuru, hizmet gideri ve cari denge, sağlık hizmeti ihracatını negatif yönde etkilemektedir. Çalışmada döviz kurunda yaşanacak değişimin sağlık turistlerinin ülke seçiminde belirleyici olabileceği bulunmuştur. Ayrıca analizde uygulanan hata düzeltme modeli testi, uzun dönemde dengede oluşacak sapmaların düzeltilebileceğini göstermiştir.
Reference71 articles.
1. Aich, A., & Banerjee, K. (2023). Health care service trade in the South East Asian region: Particularly in BIMSTEC. International Journal of Advance and Innovative Research, 10(1 II), 24-31.
2. Akbolat, M., & Deniz, N. G. (2017). Türkiye’de medikal turizmin gelişimi ve bazı ülkelerle karşılaştırılması. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), 123-139.
3. Al-Azzam, A. (2016). A study of the impact of marketing mix for attracting medical tourism in Jordan. International Journal of Marketing Studies, 139-149.
4. Arkın, M., & Salha, H. (2023). Sağlık personelinin sağlık turizmi farkındalığı üzerine bir araştırma: Tekirdağ örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 7(1), 66-83.
5. Aydın, A. (2023). Türkiye ekonomisi için işsizlikte histeri etkisi: Yapısal kırılmalı birim kök testlerinden kanıtlar. Econharran Harran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-15.