Affiliation:
1. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve idari bilimler fakültesi
Abstract
Bu makalenin amacı, Türkiye’de kayıt dışı ekonominin hacmini ölçmek ve vergi kaybını ortaya
koymaktadır. Tanzi(1980,1983) tarafından kullanılan para talebi modeli üzerinden yapılan
analizlerde kullanılan model üzerinden kayıt dışı ekonominin büyüklüğü tahmin edilmiştir.
Türkiye’deki 2005 ile 2023 arasındaki çeyrek dönemli veriler üzerinden kayıt dışı hacmi ve
trendi ARDL modeli ile tahmin edilmiştir. Model yardımıyla elde edilen bulgulardan kayıt dışı
ekonominin boyutları ortaya konulmuştur. Tahmin edilen kayıt dışı ekonomi büyüklüğüne
göre muhtemel vergi kaybı tahmini yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, 2006 ile 2023
yılları arasındaki 71 dönemlik çeyrek dönemlerde milli gelire oranla %16 ile %68 arasındaki
büyüklüklerde değişen kayıt dışılık tahmin edilmiştir. 2015 yılından sonraki dönemlerde azalış
trendine giren kayıt dışı ekonomi 2023 yılında %16 seviyesinde tahmin edilmiştir. Kayıt dışı
ekonominin boyutlarına göre, %3 ile %11 arasında değişen vergi kaybı söz konusudur. Elde
edilen bulgular Türkiye üzerine yapılan ulusal ve uluslararası çalışmalarla uyumludur.
Publisher
Hak Is Uluslararasi Emek ve Toplum Dergisi
Reference34 articles.
1. Acar, D., ve Tugay, O. (2004) Yeni Türk lirası Uygulamasının Gerekçeleri ve Başarı Koşulları: Halkın Yeni Türk Lirası Uygulamasına Bakışıyla İlgili Burdur İlinde Bir Araştırma, SDU İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, ,c.9., s.2., s.79-100.
2. Altuğ, O. (1998). Kayıtdışı Ekonominin Boyutları (1997). Öneri Dergisi, 2(9), 1-13.
3. Baer, K., De Mooij, R., Hebous, S., & Keen, M. (2023). Taxing cryptocurrencies. Oxford Review of Economic Policy, 39(3), 478-497.
4. Bilen, A., ve Börekci Şahan, H. (2023). Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutunun Parasal (Sabit) Oran ve Hareketli Ortalamalar Yöntemi ile Ölçülmesi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 8(1), 163-182. https://doi.org/10.30784/epfad.1242496.
5. Dalgıç, Y. (2023). Türkiye’de istihdamın kayıt dışılığını etkileyen faktörler: Sektörel ve bölgesel etkilere yönelik ampirik bir analiz. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.