Seçilmiş Domatesler Arasında Genetik İlişkiler ve Bazı Patojenlere Karşı Dayanım Düzeylerinin Belirlenmesi

Abstract

Amaç: Günümüzde, çevre dostu üretim tekniklerinin geliştirilmesi, verim ve kalitenin arttırılması ve yetiştiricilerin daha az maaliyetle üretim yapabilmeleri için hastalık ve zararlılara karşı direnç genlerini içeren hibrit çeşitler geliştirmek zorunluluk haline gelmiştir. Çalışma kapsamında agromorfolojik özellikleri bakımından ebeveyn olmaya uygun bir domates genotip koleksiyonu içinde genetik benzerlik ilişkilerinin ortaya konması ve bu genotiplerin Meloidogyne incognita, Tomato Mosaic Virus, Verticillium wilt, Tomato Spotted Wilt Virus, Tomato Yellow Leaf CurlingVirus Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici patojenlerine karşı dayanıklılık seviyelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Materyal ve Yöntem: Çalışmada, genotipler arası akrabalık ilişkilerin belirlenmesi ve adı geçen patojenlere karşı dayanımlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın arazi aşaması Antalya'da bulunan SELKO şirketine ait olan AR-Ge serasında, moleküler çalışmalar ise Necmettin Erbakan Üniversitesi Fen Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Laboratuvarında yürütülmüştür. Araştırma Bulguları: Çalışmamızda 92 adet domates genotipinde toplam 137 adet SSR alleli elde edilmiştir. Çalışmada kullanılan SSR markörlerinin ortalama PIC değeri 0.49’dur. En yüksek PIC değeri olan markörün 0.496 değeri ile LE15 olduğu belirlenmiştir. Domates genotipleri arasındaki genetik çeşitlilik unweighted Neigbor-joining (NJ) yöntemi kullanılarak belirlenmiş ve dendrogramı oluşturulmuştur. Genetik çeşitlilik analizi sonucu çalışmaya dahil genotiplerin altı gruba ayrıldığı belirlenmiştir. Genotiplerin gruplara sayıca dağılımı A grubunda 14, B grubunda 13, C grubunda 17, D grubunda 17, E grubunda 13, F grubunda ise 17 genotip şeklinde gerçekleşmiştir. Uzaklık matrisi ve oluşturulan dendrogramı arasında, yüksek düzeyde korelasyon görülmektedir (r = 0.91). Ortalama benzemezlik değeri, 0,38 olarak belirlenmiştir. Sonuç: ESTSSR allel verileri ile gerçekleştirilen çeşitlilik analizi sonucunda oluşturulan NJ dendrogramı, genotiplerinin dört ana küme oluşturduğu ve genotiplerin altı grupta toplandığı belirlenmiştir. Ortalama benzemezlik değeri 0,38 olarak belirlenmiştir. Domates tarımında verimliliği olumsuz yönde etkileyen birçok abiyotik stres faktörü mevcuttur. Verimlilik için hastalık ve zararlılara karşı dayanıklılık alellerinesahip genotiplerin varlığı oldukça önemlidir. Çalışma sonucunda Meloidogyne incognita, Tomato Mosaic Virus, Verticillium wilt, Tomato Spotted Wilt Virus, Tomato Yellow Leaf Curling Virus, Fusarium oxysporum f. sp. patojenlerin tümüne birden 1,5,11, 26, 28, 40,53, 63, 66, 70, 79, 87 ve 88 nolu genotipler dayanıklı bulunmuştur.