‘KÜLTÜREL KİMLİK’ KAVRAMI ve KİMLİĞİN TANIMLANMASINDA TEMEL YAKLAŞIMLAR

Abstract

‘Kültür’ kavramının yüzlerce tanımı olduğu gibi ‘kültürel kimlik’ kavramı da bu karışıklıktan fazlasıyla etkilenmiştir. Kültürel kimlik nosyonunu açıklamak üzere öne sürülen birbirinden oldukça farklı niteleme ve kavramsallaştırmalar benzer nitelemelerin bir araya geldiği ikili bir sınıflamayı öne çıkarmaktadır. Bunlar kültürel kimliği daha sabit ve verili görenlerle, daha esnek ve süreçsel görenlerin yaklaşımlarını içerir. Modernizmin ürünü olan ulus devletler doğası gereği kültürel kimliği sabit ve verili olarak görmekte ve özcü/homojenleştirici kimlik politikalarını öne çıkarmaktadır. Diğer taraftan postmodernite de ulus devletin özcü kimlik yaklaşımını tehdit etmekte ve o da kendi doğası gereği daha esnek ve süreçsel olmanın yanında parçalı kimlik yaklaşımlarını öne çıkarmaktadır. Kimliğin tanımlanmasına ilişkin bir diğer yaklaşım öznelci ve nesnelci yaklaşımdır. Bu sınıflama, kültürel kimliğe yönelik gelenekçi(özcü)-yenilikçi(esnek) yaklaşımdan farklı olarak, kimliği daha çok kişilik bağlamında daha geniş perspektiften ele alan bir sınıflamayı ifade eder. Nesnelci yaklaşımın içinde yer alan sosyolojik kuramlardan en önemlilerinden biri inşacı yaklaşım olarak bilinir. Kimliğin (bir anlamda gerçekliğin) inşasında içsel ve dışsal dinamiklerin (bir anlamda eylem ve yapı) arasındaki diyalektik ilişkiye vurgu yapar. Özetle inşacı yaklaşım, tek taraflı olarak ne yapının ne de eylemin gerçekliğin inşasında belirleyici bir etkiye sahip olmadığını ancak bunların arasındaki diyalektik ilişki ile kimlik/gerçeklik inşasının ortaya çıktığını savunur.