Elektronik Atıkların Tersine Lojistik Sürecinde Swot Analizi ile Değerlendirilmesi

Abstract

Ticaret kavramının oluştuğu ilk andan bu yana öncelikle değiş tokuş usulü ile başlayan bu süreç ileri lojistik faktörleri üzerinde gelişme göstermiştir. Bahse konu zamanlarda kaynakların ticaret hacmine kıyasla yeterli olmasından kaynaklı ileri lojistik yönlü olarak teoriler, fikirler ve faaliyetler gelişme göstermiştir. 1981 yılına gelindiğinde ilk kez Lambert ve Stock ile tersine lojistik (reverse logistics) kavramı tasvir edilmiştir. Yok olmakta olan kaynakların tersine lojistik faaliyetler ile birlikte geri dönüştürülme, yeniden kullanıma kazandırılma başlıca temel çerçeveden hareketle çalışmalar yürütülmüş, günümüze kadar da süreç gelişme göstermiş ve göstermeye de devam etmektedir. Tersine lojistik kavramı otomotiv, ev gereçleri (beyaz eşya, televizyon, fırın vb.), elektronik eşyalar gibi sektör ve endüstride geri dönüşümü sağlanan ürünlerin bütününü kapsamaktadır. Sektörler arasında sıfır atık projesi de incelemeye tabi tutulduğunda araştırmamızın ana hedefi konumunda olan elektrikli ve elektronik ürünler tersine lojistik süreçlerin yoğun yaşandığı faaliyetler olmakla birlikte en çok geri kazanımın da yaşandığı endüstri niteliği taşımaktadır. Elektronik atıklar içerisinde barındırdığı bileşen çeşitliliği ile (plastik, metal, cam, devre kartları, altın, bakır, alüminyum, işlemciler vb.) hem ekonomik değer ihtiva etmesi hem de yeniden kullanma kapsamında geniş bir yelpaze oluşturması sebebiyle araştırmamızın merkezinde yerini almaktadır. Elektronik eşyaların tersine lojistik kapsamında SWOT analiz yöntemi ile değerlendirilmesindeki ana amaç ise analizin portföyünü oluşturan güçlü ve zayıf yanlar ile fırsat ve tehdit oluşturan yönleri belirlemektir. Sektöre yönelik oluşturulan konu başlıklarında elektronik atık faaliyeti yürüten firmalardan edinilen bilgiler ışığında değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Elektronik atıkların tersine lojistik süreci içerisindeki olumlu ve olumsuzluklar ile avantaja dönüştürülmesi gereken konular ele alınmıştır. Aynı zamanda eksik yönlerin tespit edilip, fırsata dönüştürülmesinin sağlanmasına yönelik atılımların yapılması gerektiği vurgulanmıştır. Tersine lojistik süreci ile birlikte elektronik atıkların geri kazandırılması açısından uluslararası pazarda yerimizi almak ve söz konusu endüstriyel sektörün gelişimine katkı sağlamak amaçlanmaktadır. Ayrıca yapılan analiz ile yetişmiş işgücünde eksikliklerin giderilmesi, yeterli donanıma sahip elektronik atık ayrıştırma ve işleme tesislerinin oluşturulması ile hammadde ihracatı sürecinden; katma değerli, yeniden kazandırılmış kullanılabilir ürün pazara sürülerek ülke ekonomisine, istihdama, çevre sorunlarına ve küresel elektronik atık değerlendirilmesindeki kazanımlara sahip olunmasını sağlamak hedeflenmektedir.