Kentsel Tarımın Bibliyometrik Analizi ve Coğrafya Bilimindeki Yeri

Abstract

Birleşmiş Milletler’in (2023) raporuna göre 2030 yılına kadar yaklaşık 6 milyar nüfusun kentlerde yaşayacağı tahmin edilmektedir. Böylece artan nüfusun gıda ihtiyacı için kentsel tarımın önemi, avantajları, dezavantajları, geleceği ve sürdürülebilirliği hakkında tartışmalar söz konusudur. Türkiye’de kentsel tarım konusu Peyzaj Mimarlığı, Şehir ve Bölge Planlama, Ziraat Mühendisliği vb. gibi alanlarda çalışılmıştır ancak Coğrafya biliminde yeteri kadar ilgi görmemiştir. Çalışmanın amacı WOS veri tabanında, “kentsel tarım” ve “coğrafya” kelimelerinin yer aldığı makalelerin incelenerek kategori ve temaları belirlemek ve bu kavramlara ilişkin gelecek araştırma yönelimlerine katkı sağlayacak bir zemin hazırlamaktır. Bu makale, diğer çalışmalardan farklı olarak coğrafya biliminde kentsel tarım konusunu bibliyometrik analiz bağlamında ele alan ilk çalışmadır. Çalışmada, coğrafya alanında kentsel tarım konusunu ele alan akademik yayınlar Web of Science Core Collection veri tabanında taranmıştır. Bu veri tabanında 10 Nisan 2023 tarihinde “urban agriculture” and “geography” anahtar kelimesi ile sorgulama yapılmıştır. Yapılan sorgulama sonucunda 129 yayına ulaşılmıştır. Bunlar arasında yayın türü olarak “makale” ve “tüm yıllar” seçilerek filtreleme yapılmıştır. Filtrelemeden sonra ulaşılan 114 makale içerik analizi ile incelenmiş, analiz sonucunda farklı temalardan oluşan üç dönem oluşturulmuştur. Kentsel tarım konusu 2005 öncesi dönemde tanıtma-tanıtım niteliğinde iken, 2005-2015 döneminde tanımlama ve 2015 sonrası dönemde ise eleştirel bir boyuta dönüşmüştür. Yayın miktarı 2018 yılına kadar artarken, Covid-19 sebebiyle gündem değişmiştir. İlerleyen dönemlerde bu konudaki çalışmaların artacağı öngörülmektedir. Sonuç olarak bu makalede, coğrafya alanında kentsel tarım konusunu ele alan makalelerin geçmişten günümüze gelişimi, ele alınan kategoriler ve temalar, kentsel tarım ve coğrafya arasındaki ilişkinin coğrafyacılar tarafından nasıl ele alındığı, kentsel tarım konusunda en üretken ülkeler ve yıllara göre yayın miktarları belirlenmiştir.