Economic and Social Upgrading of Supplier Firms in Global Value Chains: An Institutional Approach

Abstract

Bu makale, küresel değer zinciri (KDZ) katılımı ile ekonomik/sosyal yükselme arasındaki ilişkileri açıklayan kavramsal bir model geliştirmektedir. Ayrıca model, kurumlar kavramının KDZ katılımı ve iyileştirme arasında önerilen ilişkiler üzerindeki düzenleyici etkisini de ortaya koymaktadır. Model, KDZ literatürünü eleştirel bir şekilde irdelemekte ve tedarikçi firmaların KDZ'lere katılarak ekonomik ve sosyal gelişmenin nasıl sağlanabileceğini açıklamaktadır. Her ne kadar literatürdeki çalışmalar yükseltme kavramını anlamayı amaçlamış olsa da bunlar çoğunlukla dar bir yaklaşım uygulamış ve çoğunlukla ekonomik yükselmeye odaklanmıştır. Bununla birlikte, KDZ'deki son olumsuz olaylar (örn. Rana Plaza'nın çöküşü), iyileştirmede bütünsel bir yaklaşım olması gerektiğini ve sosyal iyileştirmenin de katılımcı firmaların iyileştirme hedeflerinin ön saflarında yer alması gerektiğini göstermiştir. Önceki çalışmalar ekonomik gelişmenin nasıl ve hangi koşullarda sağlanabileceğini gösterse de sosyal gelişme ve ayrıca ekonomik ve sosyal gelişme arasındaki etkileşim konusunda sınırlı bir anlayış vardır. Ayrıca, önceki çalışmalar çoğunlukla KDZ'lerin iç dinamiklerine (yani yönetişime) odaklanmış ve yükseltmeyi etkileyen dış faktörlerin önemini gözden kaçırmıştır. Yukarıda bahsedilen araştırma boşluklarından yola çıkan bu çalışma, KDZ'lerde ekonomik ve sosyal gelişmenin nasıl ve hangi bağlamlarda sağlanabileceğini açıklayan kavramsal bir model geliştirerek literatüre anlamlı bir katkı sağlamaktadır. KDZ katılımı, ekonomik ve sosyal gelişme ve kurumlar arasındaki etkileşimler altı önermeyle eleştirel bir şekilde açıklanmış ve kavramsallaştırılmıştır. Küresel değer zincirleri, küresel ticaretin önemli bir bileşeni haline gelirken, bu çalışma, ekonomik ve sosyal gelişmenin nasıl ve hangi koşullar altında sağlanabileceğini anlamayı amaçlayan gelecekteki çalışmalar için fırsatlar yaratmaktadır.