A Contribution to Neighborhood Studies: Identification and Mapping of the Eighteenth Century Suriçi Neighborhoods (1730-1787)

Abstract

Mahalleler insanların ikamet ettikleri yerler olmaktan öte Osmanlı şehirlerinin mali, idari, toplumsal ve mekânsal yapısını yansıtan çok unsurlu ünitelerdir. Bu sebeple başta Osmanlı arşivleri olmak üzere pek çok tarihi kaynakta mahalle ve mahallelilere dair veriler bulunabilmektedir. Kaynaklar özellikle mahalle isimleri ve lokasyonları bakımından zengin bir muhtevaya sahipse de bu zenginlik, mahalle araştırmalarında kullanılacak olan metodoloji üzerine çalışmalar yapmayı gerekli kılmaktadır. Bu makale mahalle çalışmalarına tasvirî ve metodolojik olarak katkıda bulunmayı amaçlarken arşiv belgelerinin mahalleler hakkında ihtiva ettiği bilgilerin sınırlarını da tartışmaktadır. Makalede mahallelerin tespiti ve mekânsallaştırılması için mevcut literatüre alternatif bir yöntem önerisi sunulmuştur. Bu kapsamda şer’iyye sicilleri odağında 1730-1787 yılları arasında suriçi mahallelerinin yer aldığı bir envanter hazırlanmış ve Coğrafi Bilgi Sistemleri’nden ArcGIS programı kullanılarak haritalanmıştır. Böylece 18. yüzyılda mahallelerin sayı, lokasyon ve isimlerinin hangi kaynak, yöntem ve aşamalarla ortaya konulabileceği analiz edilmiştir.