Alexandria: A Port in the Ottoman World of Production and Consumption During the 18th Century

Abstract

Doğu Akdeniz’de bir tedarik merkezi olması mahiyetine ışık tutmayı amaçlamaktadır. Makalede arşiv kaynaklarına dayanarak merkezden Mısır valiliğine merkezden Mısır valiliğine, kadılığına ve diğer yerel yöneticilere gönderilen kayıtlar incelenmekte ve bunların değerlendirmesi yapılmaktadır. Buna göre devletin ticareti zaman zaman kontrol altında tutmaya çalıştığı, öncelikli olarak pirinç ve kahve gibi gıda mallarının ihracına yasak koyduğu ve ülke içinde kalmasını sağlamaya çalıştığı görülmekte ve özellikle İstanbul piyasası olmak üzere imparatorluk içindeki fiyat artışını engellemeye yönelik tedbirler aldığı anlaşılmaktadır. Devletin bu politikaları Osmanlı toplumunda tüketim malları ticaretinin yönünü de kontrol altında tutmaya çalıştığının açık göstergesi olmalıdır. Osmanlı piyasasında kalan bu malların alıcısı olan tüketiciler de mercek altına alınmıştır. Yazışmalarda göze çarpan diğer bir nokta ise söz konusu malların lojistiğinde başvurulan Avrupalı gemiler ve bunların mal taşımalarıyla alakalı düzenlemelerdir. Buna göre Osmanlı yönetimi Mısır mallarının İstanbul’a nakliyesi için İskenderiye limanında bulunan Avrupa bandıralı gemilerin kullanımının azaltılarak mîrî kalyonların kullanımını teşvik etmiş; ancak yerli gemi sayısının yetersiz kalması sebebiyle bu prensibini sık sık esnetmek zorunda kalmıştır.