Türkiye’nin İstanbul ve Kocaeli İllerinde Manda Yetiştiriciliği İşletmelerinin Sosyo-Ekonomik Yapıları

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’nin İstanbul ve Kocaeli illerindeki manda yetiştiriciliği işletmelerinin sosyo-ekonomik yapılarını incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma verileri toplam 126 işletmeden yüz yüze anket yoluyla elde edilmiştir. Örnek-lem büyüklüğü, Basit Rasgele Örneklem Seçimi Metod’una göre belirlenmiştir. İşletmeler sahip oldukları hayvan varlığı-na göre 5-20 baş (küçük), 21-50 baş (orta) ve ≥51 baş (büyük) işletmeler şeklinde gruplandırılmıştır. İşletmelerin 2021 yılına ait verileri tanımlayıcı istatistikler şeklinde sunulmuştur. Elde edilen bulgularda, işletme sahiplerinin büyük oranda (%90.5) erkek olduğu ve %61.9’unun ilkokul düzeyinde eğitim aldığı belirlenmiştir. Üreticilerin yarıdan fazlasının (%51.6) manda yetiştiriciliğine ek olarak başka faaliyetlerden de gelir elde ettiği ve %42.9’unun aylık gelirinin ≤10000 TL (≤1124.85 USD) olduğu saptanmıştır. Üreticilerin kredi kullanma oranı %43.7 olarak belirlenmiştir. Üreticilerin çok dü-şük oranının (%14.3) manda yetiştiriciliğiyle ilgili mesleki eğitim aldığı görülmüştür. Üreticilerin ortalama yaşının ve deneyim süresinin sırasıyla 52.48±12.63 ve 32.88±16.37 yıl olduğu saptanmıştır. Manda yetiştiriciliğinden sağlanan gelirin yıllık gelir içerisindeki payının %72.58 ve işletme büyüklüğünün ortalama 55.47±100.11 dekar olduğu tespit edil-miştir. İşletmelerde ortalama olarak sağılan manda sayısı 25.93±33.37 baş, süt üretimi 4.91±0.67 lt/gün, laktasyon süresi 230.16±29.09 gün ve süt verimi 1159.97±155.16 lt/laktasyon olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak, üreticilerin man-dacılık gelirlerinin, kooperatife üyelik oranlarının düşük ve eğitim durumlarının yetersiz olduğu belirlenmiştir. Üreticilerin daha fazla eğitim almaları ve örgütlenme oranlarını artırmaları üretimin sürdürülebilirliği açısından büyük katkı sağlaya-caktır.