REÇETELİ İLAÇ KULLANIMININ RASYONELLİĞE ETKİSİ KAPSAMINDA AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE'NİN KARŞILAŞTIRILMASI

Abstract

Günümüzde ilaç kullanımı, sağlık hizmetlerinin sağlanmasının en önemli parçalarından birisidir. Tıbbi tedavi teknolojilerinin artması ve önceden tedavisi olmayan hastalıkların tedavisinin bulunması ilaç kullanımını arttırmıştır. Yanlış ve gereksiz ilaç kullanımı hastalıkların tedavisini zorlaştırmakta hatta hastaların ölümüne neden olmaktadır. Ayrıca gereksiz ilaç kullanımı ülke ekonomilerine büyük zararlar vermektedir. Bu nedenlerle kullanılan ilaçların bir hekim muayenesi sonrası reçete ile kullanılması oldukça önemlidir. İlaç için ülkelerin ödemek zorunda kaldıkları miktar değişiklik gösterse de, Sağlık harcamaları paylarında önemli bir yer almaktadır. Bu nedenler bağlamında ülkeler son yıllarda yaptıkları kamu spotları ve broşürlerle gereksiz ilaç kullanımını önleme yoluna gitmişlerdir. Ayrıca hekim tarafından yazılan ilaçların sağlık bakanlığının internet sistemi üzerinden takibi (e-nabız) gereksiz ilaç kullanımının tespit edilmesi ve engellenmesi konusunda etkin bir yöntem olmaktadır. Türkiye son yıllarda ilaç üretiminde dışa bağımlılığını azaltmaktadır. İlaç sektöründe yapılan atılımlar ve geliştirilen AR-GE çalışmaları sayesinde ilaç ithalatı düşmekte, dışa bağımlılık azalmakta ve ülke dışına çıkan döviz miktarı azalmaktadır. Her ne kadar ilaçta dışa bağımlılık azalsa da her ilacın üretilmesini sağlamak veya böyle bir beklenti içine girmek imkânsızdır. Bu nedenle karmaşık kimyasal bileşimlerden oluşan bu ilaçların rasyonel kullanımını sağlamak bir mecburiyet haline gelmektedir. Çalışmada Avrupa Birliği seçili ülkeleri ve Türkiye’nin reçeteli reçetesiz ilaç kullanımları karşılaştırılarak rasyonel ilaç kullanım düzeyleri incelenmiştir. Ayrıca kişi başı yılda ortalama kaç kez hekime muayene oldukları ile birlikte tedavinin hızlı ve etkin yürütülüp yürütülmediği konusunda, veriler üzerinden tahminlerde bulunulmaya çalışılmıştır. Elde edilen ve ulaşılan bilgilere göre Türkiye’nin Avrupa Birliği ülkelerine kıyasla yeterli miktarda doktora başvuruya sahip olduğu fakat reçeteli ilaç kullanımı konusunda Avrupa Birliği ülkelerinin gerinde kaldığı görülmüştür.