Helâl Lojistik ve Boyutları: Sistematik Literatür Taraması

Abstract

Helâl ürün pazarının büyüklüğü sürekli bir artış trendi göstermektedir. Bireyler arasında artan sağlık bilinci ve gıda güvenliği, güvenilirliği ve hijyeni ile ilgili endişeler, dünya genelinde tüketici tercihinin helâl ürünlere doğru kaymasına sebep olmaktadır. Diğer yandan oteller başta olmak üzere gıda işletmeleri ve çok sayıda ticari kuruluş helâl gıda pazarının büyümesini desteklemektedir. Çok sayıda uluslararası şirketin bölgesel olarak tüketicilerinin dini inançlarına uygun helâl gıda ürünleri çeşitlerini piyasaya sürmeleri de bu pazarın büyümesine katkı sağlamaktadır. Helâl ürünlere olan ilgi ve hassasiyetin artması, üreticiden tüketiciye uzanan tedarik zinciri bütünlüğünün İslâm dininin ilkeleri çerçevesinde yapılandırılmasını gerektirmektedir. Bu bütünlüğü sağlamada en kritik bileşenlerden biri olarak helâl lojistik, tüm helâl ürünlerin tüketicilere ulaşana kadar helâl olmayan unsurlardan korunması için lojistik ve tedarik zinciri faaliyetlerindeki tüm kilit aşamalarda helâl güvencesini oluşturmaktadır. Bu çalışma, helâl lojistik ve helâl lojistik uygulamaları, helâl lojistik entegrasyonu, helâl lojistik performansı, helâl lojistiğin uygulanması ve helâl lojistik hizmetleri gibi helâl lojistiğin boyutlarını sistematik literatür taraması ile inceleyerek, elde edilen bulguları tanımlayıcı ve tematik analiz kapsamında ortaya koymaktadır. Literatür taraması bulgularına göre 2010-2023 yılları arasında konu ile ilgili en fazla çalışma yapılan ülkeler; Malezya, Endonezya, Hindistan ve Avustralya'dır. Çalışmaların 16 tanesinin analiz verilerini anket, 3’ünün mülakat ve 1’inin odak grup görüşmesi aracılığıyla topladığı görülmektedir. Yöntem olarak ise, yapısal eşitlik modellemesi en fazla tercih edilen yöntem olmuştur.