Mesih’in Müritleri Olarak Hristiyan Martyrlerin Parrhēsia Bağlamında Değerlendirilmesi

Abstract

Parrhēsia, modern literatürde sıklıkla siyasi ve felsefi metinler üzerinden karşımıza çıkan bir kavramdır. Özellikle Euripides veya Platon gibi Klasik Dönem yazarlarının metinlerindeki kullanım şekilleri ve anlamıyla ön plana çıkmıştır. Klasik Yunan Edebiyatı’nda birçok metinden söz edilen parrhēsia, sosyo-politik dinamikler ve bulunduğu bağlam neticesinde anlamında değişimler yaşamıştır. Bu anlamda en dikkat çekici ifadeler Septuaginta ile Philon gibi Hellenistik Yahudi literatürünün öncü yazarlarının metinlerinden izlenebilmektedir. Bunlarla birlikte parrhēsiayı ortaya koyan parrhēsiastēs kimliğinde de önemli farklılıklar göze çarpmaktadır. Çalışma kapsamında özellikle Hristiyanlık bağlamında ele alınan parrhēsia ve parrhēsiastēs, İsa Mesih üzerinde yeni bir kimlik inşa etmiştir. Bu kimliğin oluşumundaki en önemli kaynaklar, Klasik Dönem metinlerinden bilinen ve politik çerçevede kullanılan özgürce konuşma yani parrhēsiastik tutum ile sıklıkla Yuhanna İncili’nde söz edilen Baba’nın (Tanrı) sevgisine ulaşma arzusuyla sunulan koşulsuz itimattır. Müritler tarafından bir rehber olarak görülen parrhēsiastēs Mesih, aynı zamanda Baba’nın ilahi yönlendirmesiyle edindiği hakikati duyurmaktadır. Bir zamanlar İsa Mesih’in müridi olarak Hristiyan doktrinini savunan insanlar, zamanla yeni parrhēsiastēslere dönüşmüştür. Cesurca parrhēsia sergileyen dini liderler, inandıkları hakikat doğrultusunda martyr edilen azizler haline gelmiştir. Bu çalışma kapsamında İsa Mesih’in izinden giden havariler ve Hristiyan öğretilerini yaymaya devam eden Hristiyan azizlerin hem martyr hem de parrhēsiastēs olarak rolleri incelenmiştir.